Rechtbank Zeeland-West-Brabant, 14-03-2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:1711, AWB- 21_3430

1. Eiseres ontving sinds 25 februari 2016 een bijstandsuitkering van het college. Op 6 oktober 2019 is haar oma overleden. Zij heeft in totaal een bedrag van € 20.908,00 aan erfenis ontvangen. Eiseres heeft hiervan melding gemaakt bij het college.

2. Eiseres is zich bewust van het feit dat de jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep (CRvB) over de peildatum voor het in aanmerking nemen van de middelen uit de erfenis voor haar niet gunstig is. Desondanks is zij van mening dat gekeken moet worden naar het moment waarop zij daadwerkelijk over het vermogen kon beschikken. Dit is voor haar een zeer principieel punt. Eiseres wil wat haar is overkomen onder de aandacht brengen en stelt dat het college in dit geval de mogelijkheid heeft om anders te beslissen.

3. Op grond van artikel 58, tweede lid, aanhef en onder f, ten eerste, van de Participatiewet kan het college van de gemeente die de bijstand heeft verleend kosten van bijstand terugvorderen, voorzover de bijstand anderszins onverschuldigd is betaald, waaronder begrepen dat de belanghebbende naderhand met betrekking tot de periode waarover bijstand is verleend, over in aanmerking te nemen middelen als bedoeld in paragraaf 3.4 beschikt of kan beschikken.

4. Volgens vaste rechtspraak¹ is voor de toepassing van artikel 58, tweede lid, aanhef en onder f, ten eerste, van de Participatiewet het tijdstip van overlijden van de erflater het tijdstip waarop de aanspraak op het erfdeel ontstaat. In het geval van eiseres is dat 6 oktober 2019, de datum waarop haar oma is overleden. Dat betreft de peildatum. Op 30 december 2020 heeft eiseres in totaal een bedrag van € 20.908,00 aan erfenis ontvangen. Omdat de aanspraak op de erfenis is ontstaan in een periode waarover bijstand is verleend en de ontvangen middelen, teruggerekend naar de peildatum, de grens van het vrij te laten vermogen overschrijden, was het college bevoegd de onverschuldigd betaalde bijstand over de periode in geding van eiseres terug te vorderen.

5. De terugvordering op grond van artikel 58, tweede lid, aanhef en onder f, ten eerste, van de Participatiewet betreft een discretionaire bevoegdheid. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft in de uitspraak van 2 februari 2022² een kader geformuleerd voor de toetsing van op een discretionaire bevoegdheid berustende besluiten aan het evenredigheidsbeginsel. Naar het oordeel van de rechtbank kan het bestreden besluit deze toets doorstaan. De ratio achter voornoemd artikel is dat kosten van bijstand, die niet zou zijn verleend indien de betrokkene al op een eerder tijdstip over naderhand beschikbaar gekomen middelen had kunnen beschikken, kunnen worden teruggevorderd. Dit hangt samen met het aanvullend karakter van de bijstand. Beroep op bijstand is slechts mogelijk als dat noodzakelijk is. Het doel van de terugvordering is de goede besteding van gemeenschapsgeld. Naar het oordeel van de rechtbank is de terugvordering van de verstrekte bijstand over de periode in geding dan ook een geschikt en noodzakelijk middel om dit gerechtvaardigde doel te bereiken. De terugvordering wordt in het geval van eiseres ook evenwichtig geacht. De ratio van het evenredigheidsbeginsel is niet het tegengaan van nadelige gevolgen, maar het voorkomen van onevenredig nadelig gevolgen. Niet gebleken is dat het besluit voor eiseres onevenredig nadelige financiële gevolgen heeft gehad in verhouding tot de te dienen doelen. Eiseres heeft € 20.908,00 aan erfenis ontvangen en heeft de terugvordering van € 14.794,75 op 19 juli 2021 al voldaan aan het college. Ter zitting heeft zij verklaard nog altijd te beschikken over het vermogenssurplus van meer dan € 6.000,00. Ook anderszins is niet gebleken van onevenredig nadelige gevolgen.