College van Beroep voor het bedrijfsleven, 26-03-2024, ECLI:NL:CBB:2024:191, 22/14

De onderneming exploiteert een varkenshouderij. Bij de aanvraag voor de subsidie heeft de onderneming toegelicht dat de omzet in de referentieperiode Q4 2019 lager was dan gebruikelijk. Vanwege een hardnekkige besmetting met een bacterie die niet met antibiotica kon worden bestreden, is de veestapel geruimd en vervangen en zijn de stallen aangepast. Daardoor heeft de onderneming in de laatste vijf maanden van 2019 geen of minder omzet kunnen realiseren. De onderneming heeft daarom in de aanvraag een bedrag van € 568.012,- opgegeven als omzet in de referentieperiode. Dat is de optelsom van de omzet volgens de aangifte omzetbelasting van Q4 2019 (€ 364.772,-) en de in Q4 2019 vanwege de bijzondere omstandigheid gemiste omzet (€ 203.240,-).

De minister heeft de aanvraag aanvankelijk afgewezen, omdat niet werd voldaan aan de voorwaarde dat het omzetverlies ten minste 30% moet bedragen. De minister is daarbij uitgegaan van de in de aangifte omzetbelasting opgenomen omzet in de voorgeschreven referentieperiode. Vanwege de omstandigheden van de onderneming heeft de minister in de bezwaarfase advies gevraagd aan de binnen de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland ingerichte commissie die adviseert over “schrijnende situaties”. Dit past binnen een gedragslijn die de staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat met verwijzing naar het evenredigheidsbeginsel heeft vastgesteld en op grond waarvan wordt onderzocht of in een concreet geval moet worden afgeweken van de dwingende bepalingen in de TVL over onder meer de referentieperiode en de referentieomzet. De commissie heeft geconcludeerd dat in dit geval sprake is van een uitzonderlijk geval waarvoor, binnen de systematiek van de TVL, een oplossing dient te worden gezocht. De minister is in het bestreden besluit daarom afgeweken van de voorgeschreven referentieperiode en de voorgeschreven wijze van bepaling van de referentieomzet. Hij heeft het jaar 2020 als uitgangspunt genomen, de aangegeven jaaromzet omgerekend naar een gemiddelde kwartaalomzet van € 472.500,- en op basis daarvan een subsidie verleend van € 15.002,29.

De minister heeft overeenkomstig de gedragslijn in de Kamerbrief onderzocht of afwijking van de in artikel 2.1.2, tweede lid, van de TVL voorgeschreven referentieperiode en de in artikel 2.1.2, vijfde lid, van de TVL voorgeschreven wijze van omzetbepaling wel leidt tot het vereiste omzetverlies van ten minste 30%. Daartoe heeft de minister zich een beeld gevormd van de gemiddelde kwartaalomzet op basis van de jaarsuppleties van 2019 en 2020 en de aangiftes omzetbelasting voor alle kwartalen van 2019, 2020, 2021 en Q1 en Q2 van 2022. De gemiddelde kwartaalomzet van 2020 kwam daaruit naar voren als een representatief gemiddelde. Of die keuze standhoudt, hangt uiteindelijk af van het antwoord op de vraag of de uitkomst onevenredig (onevenwichtig) is. De gedragslijn houdt namelijk niet in dat in geval van een bijzondere omstandigheid hoe dan ook recht op subsidie bestaat en ook niet dat recht bestaat op het aangevraagde subsidiebedrag als in geval van een bijzondere omstandigheid in afwijking van de TVL wel subsidie wordt verleend. Dat zou ook te zeer afwijken van de wijze waarop het overgrote deel van de subsidieaanvragen op grond van de TVL is beoordeeld. De gedragslijn houdt in dat alternatieven worden onderzocht indien als gevolg van een bijzondere omstandigheid tevoren vaststaat dat het toepassen van de in de TVL voorgeschreven referentieperiode ertoe leidt dat geen of tot een lager bedrag subsidie wordt verleend. Niet in geschil is dat de minister overeenkomstig deze gedragslijn heeft gehandeld.

Bij de beoordeling van de evenredigheid (evenwichtigheid) van de uitkomst van de keuze om de gemiddelde kwartaalomzet van 2020 ten grondslag te leggen aan de subsidieverlening kan, aangezien deze keuze zich afspeelt buiten het dwingende kader van de TVL, de mate van representativiteit van de alternatieve referentieomzet een rol spelen. Niet in geschil is dat de minister heeft mogen uitgaan van een op de aangegeven omzet gebaseerde gemiddelde kwartaalomzet van 2020. Het gaat de onderneming om de gekozen periode waarover het gemiddelde wordt bepaald (het jaar 2020). Volgens de onderneming geeft berekening van de gemiddelde kwartaalomzet aan de hand van de omzet in Q1 en Q2 van 2020 de representatieve kwartaalomzet. Het College stelt vast dat de door de minister gehanteerde gemiddelde kwartaalomzet van 2020 niet zodanig afwijkt van de omzetten van alle individuele kwartalen van 2019, 2020, 2021 en Q1 en Q2 van 2022 dat op grond daarvan geconcludeerd moet worden dat de door de minister gehanteerde gemiddelde kwartaalomzet van 2020 geen representatieve referentieomzet zou zijn. Uit het omzetoverzicht blijkt ook dat de gemiddelde omzet over alle kwartalen lager is (€ 419.650,-) dan de gemiddelde kwartaalomzet van 2020 (€ 472.500,-). Ook de gemiddelde kwartaalomzet van 2021 (€ 421.639,75) valt lager uit dan de gemiddelde kwartaalomzet van 2020. Hetzelfde geldt voor de gemiddelde kwartaalomzet van Q1 en Q2 van 2022 (€ 466.709,50). Alleen de gemiddelde kwartaalomzet van Q1 en Q2 van 2020 (€ 566.377,-) valt hoger uit dan de gemiddelde kwartaalomzet van 2020. Hieruit volgt dat berekening van de gemiddelde kwartaalomzet van 2020 aan de hand van de omzet in Q1 en Q2 van 2020 niet leidt tot een (meer) representatieve gemiddelde kwartaalomzet van 2020.

Het College komt tot het oordeel dat de uitkomst van de keuze om de gemiddelde kwartaalomzet van 2020 ten grondslag te leggen aan de subsidieverlening (subsidieverlening tot een bedrag van € 15.002,29) niet in strijd is met het evenredigheidsbeginsel. Dit leidt tot de slotsom dat de minister op de subsidieaanvraag terecht geen hoger subsidiebedrag dan € 15.002,29 heeft verleend. De beroepsgrond slaagt niet.