Centrale Raad van Beroep, 05-09-2017, ECLI:NL:CRVB:2017:3034, 16/25 WWB

1.1.

Appellanten waren met elkaar gehuwd van 29 mei 2005 tot 8 oktober 2008. Appellanten hebben samen drie kinderen: [naam kind 1] ( [naam kind 1] ) , geboren [in] 2007; [naam kind 2] , geboren [in] 2010, en [naam kind 3] , geboren [in] 2014.

1.2.

Appellante ontving vanaf 13 augustus 2010 een inkomensvoorziening ingevolge de Wet investeren in jongeren (WIJ) en sinds 1 januari 2012 bijstand ingevolge de Wet werk en bijstand (WWB) naar de norm voor een alleenstaande ouder. Appellante staat in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (gba), thans basisregistratie personen (brp), ingeschreven op het adres [adres 1] .

1.3.

Appellant ontving sinds 7 januari 2014, in aanvulling op een uitkering ingevolge de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen en een toeslag op grond van de Toeslagenwet, bijstand ingevolge de WWB naar de norm voor een alleenstaande ouder. Appellant stond ten tijde van belang in de gba, thans brp, ingeschreven op het adres [adres 2] .

1.4.

Naar aanleiding van een interne melding hebben medewerkers handhaving van de Sociale Dienst Drechtsteden (medewerkers handhaving) een onderzoek gestart naar de rechtmatigheid van de aan appellanten verleende bijstand. In het kader van het onderzoek hebben de medewerkers handhaving dossieronderzoek verricht, Facebook geraadpleegd en hebben zij op 24 juli 2014 een huisbezoek afgelegd in de woning van appellante. Dit huisbezoek is voortijdig beëindigd, omdat appellante de twee medewerkers handhaving heeft verzocht de woning te verlaten. Voorts hebben de medewerkers handhaving in het kader van het onderzoek waarnemingen verricht, gegevens opgevraagd over waterverbruik, buurtbewoners van de adressen van appellanten gehoord en appellanten gehoord. De onderzoeksbevindingen zijn neergelegd in een rapport van 31 juli 2014.

1.5.

Op basis van de onderzoeksresultaten heeft het bestuur bij besluit van 15 augustus 2014, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 28 januari 2015 (bestreden besluit 1), de bijstand van appellante met ingang van 1 juli 2014 beëindigd (lees: ingetrokken) in verband met het afbreken van het huisbezoek op 24 juli 2014 waardoor het recht op bijstand niet is vast te stellen. Voorts heeft het bestuur de bijstand van appellante over de periode van 13 augustus 2010 tot 1 juli 2014 ingetrokken en de over die periode gemaakte kosten van bijstand tot een bedrag van € 17.547,26 van appellante teruggevorderd, omdat appellante vanaf 13 augustus 2010 een gezamenlijke huishouding heeft gevoerd met appellant en daar, in strijd met de inlichtingenverplichting, geen melding van heeft gemaakt.

1.6.

1.7.

2. Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank het beroep tegen de bestreden besluiten ongegrond verklaard.

3. Appellanten hebben zich in hoger beroep tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Zij betwisten dat zij de inlichtingenverplichting hebben geschonden, omdat geen sprake is geweest van een gezamenlijke huishouding. Voorts voeren zij aan dat het terzijde schuiven van de door appellanten overgelegde getuigenverklaringen getuigt van vooringenomenheid van het bestuur. Het bestuur heeft verder onvoldoende aandacht besteed aan het feit dat de noodzakelijke verzorging van een gehandicapt kind op zichzelf niet leidt tot hoofdverblijf en aan de culturele aspecten. Tot slot voeren zij aan dat het onweerlegbare rechtsvermoeden een cirkelredenering is.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

4.1.

De te beoordelen periode loopt van 13 augustus 2010 tot en met 15 augustus 2014.

4.2.

Ingevolge artikel 3, derde lid, van de WWB is van een gezamenlijke huishouding sprake indien twee personen hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben en zij blijk geven zorg te dragen voor elkaar door middel van het leveren van een bijdrage in de kosten van de huishouding dan wel anderszins. In artikel 3, vierde lid, aanhef en onder b, van de WWB is een zogeheten onweerlegbaar rechtsvermoeden neergelegd inhoudende dat een gezamenlijke huishouding in ieder geval aanwezig wordt geacht indien de belanghebbenden hun hoofdverblijf hebben in dezelfde woning en uit hun relatie een kind is geboren of erkenning heeft plaatsgevonden van een kind van de een door de ander.

4.3.

In artikel 3, vierde lid, aanhef en onder a, van de WWB kan geen belemmering worden gezien die onverenigbaar is met het uit artikel 6, eerste lid, van het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden voortvloeiende vereiste van ”equality of arms”. Artikel 3, vierde lid, van de WWB belet betrokkenen immers niet om zowel het feitelijk bestaan van de daarin omschreven situaties als het daadwerkelijk hebben van hoofdverblijf in dezelfde woning te betwisten, daarvoor relevante argumenten aan te dragen en bewijzen ter onderbouwing daarvan aan de rechter te presenteren. Die beslissing, de aangedragen argumenten en dat bewijsmateriaal kunnen vervolgens zowel in beroep als in hoger beroep volledig worden getoetst. Vergelijk de uitspraak van 29 januari 2002, ECLI:NL:CRVB:2002:AE0165. De beroepsgrond dat sprake is van een cirkelredenering slaagt dus niet.

4.4.

Tussen partijen is niet in geschil dat uit de relatie tussen appellanten kinderen zijn geboren. Dat betekent dat voor de beantwoording van de vraag of gedurende de hier te beoordelen periode sprake was van een gezamenlijke huishouding bepalend is of appellanten hun hoofdverblijf in dezelfde woning hadden.

4.5.

De vraag waar iemand zijn hoofdverblijf heeft, dient te worden beantwoord aan de hand van concrete feiten en omstandigheden.

4.6.

Het besluit tot intrekking van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op het bijstandverlenend orgaan rust.

4.7.

De Raad is van oordeel dat de onderzoeksbevindingen een toereikende grondslag bieden voor het oordeel dat appellanten in de te beoordelen periode beiden hun hoofdverblijf in de woning van appellante hadden.

4.8.

Voor zover de reden van de aanwezigheid van appellant in de woning van appellante gelegen was in het verlenen van zorg aan [naam kind 1] , is dat voor de beoordeling van het thans voorliggende geschil niet van belang. Bij de beoordeling van de vraag of appellanten hun hoofdverblijf in dezelfde woning hebben, moeten immers de tussen de betrokkenen bestaande relatie, hun subjectieve gevoelens daarover en het motief voor dit hoofdverblijf buiten beschouwing blijven (zie uitspraak van 7 mei 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:1428). Dit geldt ook voor de culturele aspecten, zoals deze nader zijn toegelicht op de zitting (zie uitspraak van 6 oktober 2015, ECLI:NL:CRVB:2015:3371).

4.9.

Voor zover appellanten hebben beoogd ook de intrekking van bijstand per 1 juli 2014 wegens het voortijdig beëindigen van het huisbezoek te betwisten, is van belang dat niet in geschil is dat sprake was van een redelijke grond voor het huisbezoek en dat appellante duidelijk is gemaakt dat haar weigering om medewerking te verlenen aan (voortzetting van) het huisbezoek gevolgen zou kunnen hebben voor haar recht op bijstand. Voorts is niet in geschil dat het huisbezoek voortijdig is beëindigd, omdat appellante de medewerkers handhaving dringend verzocht haar woning te verlaten en dat zij in dat verzoek volhardde nadat zij door de medewerkers handhaving was gewezen op de gevolgen van het verzoek.

4.10.

Wat betreft de intrekking van de inkomensvoorziening ingevolge de WIJ ligt de periode van 13 augustus 2010 tot en met 31 december 2011 ter beoordeling voor. Aan appellante is vanaf 13 augustus 2010 een inkomensvoorziening verleend. Vaststaat dat appellanten toen een gezamenlijke huishouding voerden en dat appellant geen recht had op een inkomensvoorziening. Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van 8 januari 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:BY7968) is daarom ingevolge artikel 28, derde lid, van de WIJ voor appellante de norm gelijk aan de norm die voor haar als alleenstaande zou gelden. Om de vraag te kunnen beantwoorden of appellante op grond van artikel 24, eerste lid, van de WIJ recht heeft op een inkomensvoorziening moet verder worden vastgesteld of appellant in aanmerking te nemen vermogen en inkomen heeft, waarbij op grond van artikel 36, vijfde lid, van de WIJ, zoals die bepaling luidde ten tijde hier van belang, een deel van het inkomen van appellant buiten beschouwing blijft. Gelet op het voorgaande brengt de omstandigheid dat appellanten een gezamenlijke huishouding voerden, op zichzelf beschouwd, niet mee dat appellante geen recht had op een inkomensvoorziening naar de norm voor een alleenstaande. Het bestuur heeft dan ook ten onrechte aan de intrekking van de inkomensvoorziening ten grondslag gelegd dat als gevolg van het niet melden van de gezamenlijke huishouding aan appellante ten onrechte een inkomensvoorziening is verleend.

4.11.

Uit 4.1 tot en met 4.10.1 volgt dat het hoger beroep niet slaagt. De aangevallen uitspraak zal daarom worden bevestigd, met verbetering van gronden, omdat de rechtbank geen toepassing heeft gegeven aan artikel 6:22 van de Awb. Voor toewijzing van het verzoek om schadevergoeding bestaat geen grond, zodat dit verzoek moet worden afgewezen.