Centrale Raad van Beroep, 10-12-2019, ECLI:NL:CRVB:2019:4041, 18-443 PW

Op dinsdag 21 februari 2017 is appellante niet bij [bedrijf 2] verschenen. Diezelfde dag heeft een medewerker van [bedrijf 1] appellante per e-mail bericht dat appellante tijdens een eerdere periode van detentie heeft laten zien dat er voldoende mogelijkheden zijn voor de opvang van haar kinderen, dat appellante een waarschuwing krijgt omdat zij die dag niet op de stage is verschenen en zij de volgende dag om 08:00 uur bij [bedrijf 2] wordt verwacht. Op woensdag 22 februari 2017 is appellante ’s ochtends ook niet verschenen bij [bedrijf 2] . In een e‑mailbericht van 22 februari 2017 van een medewerker van [bedrijf 1] aan appellante is opgenomen dat met appellante die dag telefonisch is afgesproken dat zij direct naar [bedrijf 2] gaat, zij daar donderdag 23 februari 2017 en vrijdag 24 februari 2017 om 9:00 uur aanwezig zal zijn en zij geen toestemming krijgt om tijdens de krokusvakantie afwezig te zijn. In reactie daarop heeft appellante bij e-mailbericht van 22 februari 2017 te kennen gegeven dat zij graag in gesprek wil over de situatie. Een medewerker van [bedrijf 1] heeft daarop bij e-mail van 22 februari 2017 gereageerd met het bericht dat appellante eerder een mail heeft ontvangen met de afspraken die zijn gemaakt en een gesprek daarom niet nodig is.

Op donderdag 23 februari 2017 was appellante van 09:00 uur tot 17:00 uur aanwezig bij [bedrijf 2] . Op vrijdag 24 februari 2017 was appellante niet aanwezig. Gedurende de krokusvakantie, van 27 februari 2017 tot en met 13 maart 2017, is appellante ook niet op de stage aanwezig geweest. Een medewerker van de gemeente Tilburg heeft appellante uitgenodigd voor een gesprek op 14 maart 2017. Appellante is op dit gesprek verschenen. Na afloop van het gesprek heeft appellante zich weer bij [bedrijf 2] gemeld. Nadien is appellante op de afgesproken werkdagen aanwezig geweest bij [bedrijf 2] .

In artikel 9, eerste lid, aanhef en onder b, van de PW is bepaald, voor zover hier van belang, dat de belanghebbende verplicht is gebruik te maken van een door het college aangeboden voorziening, waaronder begrepen sociale activering, gericht op arbeidsinschakeling, alsmede mee te werken aan een onderzoek naar zijn mogelijkheden tot arbeidsinschakeling.

Op grond van artikel 18, vierde lid, van de PW verlaagt het college in ieder geval de bijstand overeenkomstig het vijfde, zesde, zevende of achtste lid ter zake van het niet nakomen door de belanghebbende van onder meer de verplichting, inhoudende het gebruik maken van door het college aangeboden voorzieningen, waaronder begrepen sociale activering, gericht op arbeidsinschakeling en mee te werken aan onderzoek naar zijn of haar mogelijkheden tot arbeidsinschakeling.

Op grond van het vijfde lid van artikel 18 van de PW verlaagt het college, in het geval van het niet nakomen van een verplichting als bedoeld in het vierde lid, de bijstand met 100% voor een bij de verordening als bedoeld in artikel 8, eerste lid, aanhef en onder a, van de PW vastgestelde periode van ten minste een maand en ten hoogste drie maanden.

De verordening als bedoeld in artikel 8, eerste lid, aanhef en onder a, van de PW is de Verzamelverordening Participatiewet, IOAW, IOAZ en Bbz 2015 van de gemeente Tilburg (Verordening). Op grond van artikel 31, eerste lid, van de Verordening wordt bij niet nakoming van artikel 18, vierde lid, van de PW een maatregel opgelegd van 100% voor de duur van een maand.

Op grond van artikel 18, negende lid, van de PW ziet het college af van het opleggen van een maatregel indien elke vorm van verwijtbaarheid ontbreekt.

Zoals appellante terecht heeft aangevoerd, is het college in haar geval tekortgeschoten in het leveren van – kort gezegd – het in 4.4 bedoelde maatwerk. Daarbij zijn de volgende omstandigheden van belang.

Als algemeen bekend uitgangspunt geldt dat een alleenstaande ouder van jonge kinderen, zoals appellante, gelet op de ouderlijke taken en verantwoordelijkheden, minder (flexibel) kan worden belast met arbeidsverplichtingen dan andere personen. Dit komt tot uitdrukking in hier niet toepasselijke bepalingen ten aanzien van arbeidsverplichtingen voor alleenstaande ouders met jonge kinderen, zoals de artikelen 9, vierde lid, en 9a van de PW.

Uit de gedingstukken kan niet worden afgeleid dat aan appellante tijdens het gesprek op 26 januari 2017 kenbaar is gemaakt waarom de voorziening in de vorm van een stage bij [bedrijf 2] - gelet op de individuele feiten en omstandigheden van appellante - was aangewezen, welk tijdpad zou worden gevolgd en op welke termijn zij met deze stage zou starten. Het college heeft vervolgens aan appellante ook niet door middel van een besluit of anderszins de verplichting opgelegd om vanaf een bepaalde datum en voor een vooraf vastgestelde duur deel te nemen aan deze voorziening. Uit de gedingstukken blijkt verder dat een medewerker van [bedrijf 1] op 15 februari 2017 aan appellante heeft medegedeeld dat zij na de krokusvakantie met de stage bij [bedrijf 2] diende te starten. In afwijking hiervan heeft een werkleider van [bedrijf 2] tijdens het kennismakingsgesprek op 17 februari 2017 medegedeeld dat appellante vier dagen later, op dinsdag 21 februari 2017, moest starten met de stage bij [bedrijf 2] en zij daar elke dinsdag, woensdag en vrijdag van 08:00 tot 17:00 uur aanwezig diende te zijn. Hieruit volgt dat appellante op zeer korte termijn geconfronteerd werd met de verplichting volle dagen bij [bedrijf 2] aanwezig te zijn en zij feitelijk één werkdag de tijd had om verdere opvang voor haar kinderen te regelen.

Uit het dossier kan niet worden afgeleid dat het college daarbij een zorgvuldige op de persoon van appellante toegesneden afweging heeft gemaakt en dat de startdatum van de stage op 21 februari 2017, gelet op de feiten en omstandigheden in dit individuele geval, voor appellante aangewezen was. Zo blijkt uit het dossier bijvoorbeeld niet van enige motivering om - in afwijking van wat aan appellante op 15 februari 2017 is medegedeeld - de termijn waarop appellante met de stage diende starten met tweeëneenhalve week te verkorten. Evenmin is gebleken van een dringend re-integratiebelang op grond waarvan onverwijld van appellante verlangd kon worden dat zij al op 21 februari 2017 met de stage zou beginnen. Bovendien blijkt uit het dossier ook niet dat medewerkers van [bedrijf 1] of [bedrijf 2] over de verkorting van deze termijn overleg hebben gepleegd met medewerkers van de gemeente Tilburg, terwijl uitsluitend bij het college de bevoegdheid ligt aan appellante de verplichting op te leggen mee te werken aan een stage, en dus ook de bevoegdheid om appellante te verplichten op korte termijn eerder met die stage te beginnen dan kon worden verwacht. Al helemaal ontbreekt in het dossier enige mededeling aan appellante waarom de stage eerder moest beginnen.

Uit het dossier blijkt wel dat appellante steeds aan medewerkers van [bedrijf 2] en medewerkers van [bedrijf 1] te kennen heeft gegeven dat zij niet in staat was binnen de gestelde termijn opvang voor haar kinderen te regelen en zij daardoor pas na de krokusvakantie kon starten met de stage. Dat tijdens de krokusvakantie mogelijkheden tot kinderopvang ontbraken blijkt ook uit de door appellante overgelegde e-mail van het kinderdagverblijf. Daarbij geldt dat, anders dan de gemachtigde van het college ter zitting heeft aangevoerd, de ouders van appellante noch op grond van de PW noch anderszins verplicht zijn om in de opvang van hun kleinkinderen te voorzien, opdat hun dochter een re-integratieverplichting kan nakomen.