Centrale Raad van Beroep, 20-05-2020, ECLI:NL:CRVB:2020:1181, 17/1573 ZW

1.1.

Appellante heeft op 21 mei 2014 een uitkering op grond van de Werkloosheidswet (WW) aangevraagd. Daarbij heeft zij opgegeven dat zij van 23 september 2013 tot 7 april 2014 als tomatenplukster heeft gewerkt via [naam B.V.] ( [B.V.] ). Bij besluit van 12 juni 2014 heeft het Uwv aan appellante met ingang van 7 april 2014 een WW-uitkering toegekend. Deze uitkering heeft appellante ontvangen tot en met 6 juli 2014, het bereiken van de maximumduur. Naar aanleiding van haar ziekmelding op 24 juni 2014 heeft het Uwv bij besluit van 5 december 2014 aan appellante aansluitend aan haar WW-uitkering per 7 juli 2014 een uitkering op grond van de Ziektewet (ZW) toegekend.

1.2.

In het kader van een onderzoek naar mogelijk gefingeerde dienstverbanden heeft het Uwv de rechtmatigheid onderzocht van uitkeringen die het Uwv heeft verstrekt aan ex-werknemers van [B.V.] , onder wie appellante. De bevindingen uit dat onderzoek zijn neergelegd in een rapport van 8 mei 2015. De conclusie van het rapport luidt dat appellante niet is aan te merken als verzekerde voor de WW per 7 april 2014 respectievelijk voor de ZW per 7 juli 2014, omdat zij geen werkzaamheden heeft verricht voor [B.V.] en niet is gebleken dat aan appellante loonbetalingen zijn gedaan.

1.3.

Naar aanleiding van de onderzoeksbevindingen heeft het Uwv bij besluit van 21 juli 2015 de aan appellante toegekende ZW-uitkering per 7 juli 2014 ingetrokken en de over de periode van 7 juli 2014 tot en met 19 april 2015 betaalde ZW-uitkering tot een bedrag van € 11.392,65 bruto van appellante teruggevorderd. Appellante heeft tegen dit besluit bezwaar gemaakt.

1.4.

Bij besluiten van 23 juli 2015 heeft het Uwv eveneens op basis van de onderzoeksbevindingen het recht van appellante op een WW-uitkering ingetrokken omdat appellante niet als werknemer in de zin van de WW kan worden aangemerkt wegens het ontbreken van een privaatrechtelijke dienstbetrekking. Het Uwv heeft de onverschuldigd betaalde uitkering van appellante teruggevorderd. Tegen deze besluiten zijn door appellante geen rechtsmiddelen aangewend.

1.5.

Bij besluit van 21 januari 2016 (bestreden besluit) heeft het Uwv het bezwaar van appellante tegen het ZW-besluit van 21 juli 2015 ongegrond verklaard onder handhaving van het eerder ingenomen standpunt.

3.1.

In hoger beroep heeft appellante de juistheid van het oordeel van de rechtbank dat sprake is geweest van een gefingeerd dienstverband betwist. Appellante heeft haar standpunt herhaald dat het onderzoek van het Uwv onzorgvuldig tot stand is gekomen. Volgens appellante heeft de rechtbank ten onrechte geen doorslaggevende betekenis toegekend aan enkele afgelegde verklaringen en is ten onrechte geoordeeld dat geen sprake is van een dringende reden om van terugvordering af te zien.

3.2.

Het Uwv heeft bevestiging van de aangevallen uitspraak bepleit.

4.1.

Voor het van toepassing zijnde wettelijk kader wordt verwezen naar de aangevallen uitspraak.

4.2.

Bij brief van 13 augustus 2019 heeft het Uwv het bestreden besluit aanvullend gemotiveerd. Gelet hierop, op het verhandelde ter zitting en op de toelichting van het Uwv in de nadere reactie van 30 september 2019, stelt de Raad vast dat het Uwv, uitgaande van de aanvang van de arbeidsongeschiktheid van appellante op 24 juni 2014, primair aan het bestreden besluit ten grondslag legt dat appellante per 7 juli 2014 niet als werknemer verzekerd was op grond van artikel 7, aanhef en onder a, van de ZW. Het Uwv heeft zich op het standpunt gesteld dat appellante zich op 24 juni 2014 heeft ziek gemeld, terwijl zij een WW-uitkering ontving. Appellante ontleende haar ZW-verzekering aan de WW-uitkering die zij ontving. Nu appellante geen bezwaar heeft gemaakt tegen de besluiten van 23 juli 2015 tot intrekking en terugvordering van de WW-uitkering, staat daarmee vast dat zij niet voldoet aan artikel 7, aanhef en onder a, van de ZW. Het Uwv heeft voor dit standpunt gewezen op de uitspraken van de Raad van 23 september 2011, ECLI:NL:CRVB:2011:BT6690, en van 11 april 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:1049. Subsidiair legt het Uwv aan het bestreden besluit ten grondslag dat appellante niet kan worden aangemerkt als werknemer als bedoeld in artikel 3 van de ZW. Ten aanzien van de subsidiaire grondslag van het bestreden besluit heeft het Uwv zich op het standpunt gesteld dat geen sprake is van werknemerschap omdat sprake was van een fictieve dienstbetrekking.

4.3.

Appellante heeft bezwaar gemaakt tegen de late inbrenging van deze gewijzigde motivering, omdat zij niet in staat was om daarop adequaat te reageren. De Raad heeft daarom het onderzoek heropend en appellante in de gelegenheid gesteld zich hierover uit te laten.

4.4.

Bij brief van 16 september 2019 heeft appellante de Raad verzocht om de zaak inhoudelijk te toetsen, omdat zij daar belang bij heeft.

4.5.

Zoals de Raad heeft overwogen in zijn uitspraak van 11 april 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:1049, staat het bepaalde in artikel 7, aanhef en onder a, van de ZW er niet aan in de weg dat aan een betrokkene (alsnog) aanspraken op grond van de ZW (kunnen) worden ontzegd in gevallen waarin WW-uitkering is betaald en ontvangen, terwijl de titel van de betalingen – achteraf gezien – is gebleken te ontbreken. Het ontbreken van een titel moet blijken uit de herziening van een besluit tot toekenning van een uitkering op grond van de WW. De situatie zoals in deze uitspraak beschreven doet zich hier ook voor, omdat uit het besluit van 23 juli 2015 tot intrekking van de WW-uitkering van appellante volgt dat de titel van de betalingen in het kader van de WW is komen te ontbreken. Het Uwv heeft terecht geconcludeerd dat appellante per 7 juli 2014 niet als werknemer verzekerd was op grond van artikel 7, aanhef en onder a, van de ZW. Appellante was per 7 juli 2014 ook niet op grond van enige andere bepaling in de ZW als werknemer verzekerd voor die wet.

4.7.

Op grond van artikel 33, eerste lid, van de ZW is het Uwv gehouden het onverschuldigd betaalde ziekengeld terug te vorderen, tenzij sprake is van dringende redenen om daar geheel of ten dele van af te zien. Volgens vaste rechtspraak van de Raad (zie bijvoorbeeld de uitspraak van 13 januari 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:234) kunnen dringende redenen slechts gelegen zijn in de onaanvaardbaarheid van de gevolgen die de terugvordering voor een verzekerde heeft. Het gaat dan om incidentele gevallen, waarin iets bijzonders en uitzonderlijks aan de hand is, en waarin een individuele afweging plaatsvindt van alle relevante omstandigheden. Appellante heeft niet aannemelijk gemaakt dat sprake is van dergelijke onaanvaardbare sociale of financiële consequenties als gevolg van de intrekking en/of terugvordering. Het Uwv heeft daarom het onverschuldigd betaalde ziekengeld terecht teruggevorderd.

6.1.

Appellante heeft verzocht om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM. Voor de wijze van beoordeling van een verzoek als dat van appellante om schadevergoeding wegens overschrijding van de redelijke termijn, bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM, wordt verwezen naar de uitspraak van de Raad van 26 januari 2009, ECLI:NL:CRVB:2009:BH1009.

6.2.

Voor dit geval betekent dit het volgende. Vanaf de ontvangst door het Uwv van het bezwaarschrift van appellante van 4 augustus 2015 tot de datum van deze uitspraak zijn vier jaar en bijna tien maanden verstreken. De behandeling van het hoger beroep heeft vanaf de ontvangst door de Raad van het hogerberoepschrift van appellante tot de datum van deze uitspraak drie jaar en ruim drie maanden geduurd. Dit betekent dat de redelijke termijn is geschonden door de Raad. Dat leidt tot een schadevergoeding ten laste van de Staat van twee maal € 500,-, dat is € 1.000,-.