Centrale Raad van Beroep, 23-12-2020, ECLI:NL:CRVB:2020:3278, 19/1722 ZVW

De rechtbank is er ten onrechte van uitgegaan dat betrokkene dan wel zijn gemachtigde op 20 juni 2017 een bezwaarschrift tegen het besluit van 11 mei 2017 bij de Belastingdienst heeft ingediend. De gemachtigde heeft slechts een kopie van het bezwaarschrift overgelegd met daarop een kopie van een stempelafdruk van de Belastingdienst. De Belastingdienst heeft de ontvangst van het bezwaarschrift echter nooit bevestigd en heeft verklaard dat het bezwaarschrift niet in zijn systeem is geregistreerd. De gemachtigde heeft geen bewijs geleverd waaruit blijkt dat tijdig bezwaar is gemaakt.

Verder heeft CAK aangevoerd dat sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht als bedoeld in artikel 6:15, derde lid, van de Awb. Gelet op de in het besluit van 11 mei 2017 opgenomen bezwaarclausule was het voor betrokkene duidelijk dat hij bij CAK bezwaar moest maken. Uit de verklaring van de gemachtigde ter zitting van de rechtbank dat hij bezwaren indient bij de Belastingdienst in [plaatsnaam 2] “omdat hij daar in de buurt woont en dat hij op de hoogte is van de doorzendplicht”, blijkt dat hij er bewust voor heeft gekozen om zijn bezwaar bij de Belastingdienst in te dienen. Dat kan worden aangemerkt als ‘kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht’. Onder verwijzing naar de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 9 mei 2012 (ECLI:NL:RVS:2012:BW5287) betekent dit volgens CAK dat het buiten de wettelijke bezwaartermijn ontvangen van het bezwaarschrift door CAK voor rekening en risico van betrokkene moet komen.

CAK heeft ontkend binnen de bezwaartermijn van zes weken een bezwaarschrift tegen het besluit van 11 mei 2017 te hebben ontvangen. CAK heeft eerst op 25 juni 2018 een bezwaarschrift per e-mail ontvangen en dat is te laat.

CAK heeft tegen de aangevallen uitspraak verder aangevoerd ten onrechte te zijn veroordeeld in de door de gemachtigde gemaakte reiskosten voor een retourvlucht [naam vliegveld]‑Nederland, omdat niet aannemelijk is dat de gemachtigde in Portugal woont.

In verweer is namens betrokkene aangevoerd dat hij tijdig bezwaar heeft gemaakt. Betrokkene heeft op 20 juni 2017 binnen de bezwaartermijn van zes weken bij zowel CAK als de Belastingdienst bezwaar gemaakt tegen het besluit van 11 mei 2017. Hij heeft de verzending van het bezwaarschrift op 20 juni 2017 naar zowel CAK als de Belastingdienst aannemelijk gemaakt. De verzending naar CAK blijkt uit de op de enveloppe door PostNL geplaatste stempelafdruk van 20 juni 2017. De ontvangst van het bezwaarschrift door de Belastingdienst in [plaatsnaam 2] blijkt uit de door de Belastingdienst op het bezwaarschrift geplaatste stempelafdruk van 20 juni 2017.

Namens betrokkene is verder aangevoerd dat de Belastingdienst de ontvangst van het bezwaarschrift op 20 juni 2017 nooit heeft ontkend, maar slechts heeft aangegeven dat de stukken niet traceerbaar zijn. Ook is aangevoerd dat CAK de ontvangst van het bezwaarschrift op ongeloofwaardige wijze heeft ontkend.

Namens betrokkene is bestreden dat het bezwaarschrift bewust, bij herhaling en met opzet is ingediend bij een kennelijk onbevoegd bestuursorgaan. Betrokkene wacht af met het maken van bezwaar totdat hij of de gemachtigde naar Nederland gaat. Omdat zij niet weten waar het dichtstbijzijnde CAK-kantoor is, wordt - zoals ook eerder is gedaan - het bezwaar bij het dichtstbijzijnde bestuursorgaan, de Belastingdienst in [plaatsnaam 2] , ingeleverd. Daarnaast heeft de gemachtigde er bewust voor gekozen om het bezwaarschrift aantoonbaar via PostNL naar CAK te versturen.

Over de proceskosten is aangevoerd dat de rechtbank CAK terecht in de kosten van het vliegticket van € 315,- heeft veroordeeld, omdat de gemachtigde zijn residentie in Portugal heeft en het adres in Nederland ( [plaatsnaam 1] ) alleen als briefadres wordt gebruikt. Ter onderbouwing heeft hij een verklaring van een Portugese instantie van 28 mei 2019 ingezonden.

De Raad ziet zich, ambtshalve, gesteld voor de vraag of betrokkene voldoende procesbelang heeft bij een beoordeling van zijn incidenteel hoger beroep. Volgens vaste rechtspraak (uitspraak van 18 september 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:1874) is eerst sprake van (voldoende) procesbelang als het resultaat dat de indiener van een bezwaar- of beroepschrift met het maken van bezwaar of het indienen van (hoger) beroep nastreeft, daadwerkelijk kan worden bereikt en het realiseren van dat resultaat voor deze indiener feitelijk betekenis kan hebben. Het hebben van een louter formeel of principieel belang is onvoldoende voor het aannemen van (voldoende) procesbelang.

Op grond van artikel 6:2, aanhef en onder b, van de Awb wordt voor de toepassing van wettelijke voorschriften over bezwaar en beroep met een besluit gelijkgesteld het niet tijdig nemen van een besluit.

Op grond van artikel 6:12, tweede lid, van de Awb kan, voor zover hier van belang, het beroepschrift tegen het niet tijdig nemen van een besluit worden ingediend zodra het bestuursorgaan in gebreke is tijdig een besluit te nemen en twee weken zijn verstreken na de dag waarop belanghebbende het bestuursorgaan schriftelijk heeft meegedeeld dat het in gebreke is.

Ingevolge artikel 4:17, eerste lid, van de Awb verbeurt het bestuursorgaan, indien een beschikking op aanvraag niet tijdig wordt gegeven, voor ten hoogste 42 dagen aan de aanvrager een dwangsom voor elke dag dat het in gebreke is. Ingevolge artikel 4:17, derde lid, van de Awb is de eerste dag waarover de dwangsom is verschuldigd, de dag waarop twee weken zijn verstreken na de dag waarop de termijn voor het geven van de beschikking is verstreken en het bestuursorgaan van de aanvrager een schriftelijke ingebrekestelling heeft ontvangen. Uit artikel 7:14 van de Awb volgt dat artikel 4:17 van de Awb ook van toepassing is op een beslissing op bezwaar. Dit betekent dat ook indien een beslissing op bezwaar niet tijdig wordt gegeven, een dwangsom als bedoeld in artikel 4:17 van de Awb wordt verbeurd.

De Raad stelt vast dat de rechtbank heeft geoordeeld dat CAK, in verband met het te laat beslissen op het bezwaar tegen het besluit van 11 mei 2017, de maximale dwangsom van € 1.260,- verbeurt. Ook als de Raad in hoger beroep tot het oordeel zou komen dat de rechtbank ten onrechte heeft geoordeeld dat betrokkene CAK eerder dan 11 juli 2018, namelijk op 15 augustus 2017, in gebreke heeft gesteld voor het niet tijdig beslissen op zijn bezwaar tegen het besluit van 11 mei 2017, kan met het hoger beroep niet worden bereikt dat een hogere dwangsom wordt verbeurd dan het wettelijk maximum. Onder deze omstandigheden kan een inhoudelijke beoordeling van de beroepsgrond dat betrokkene CAK eerder dan op 11 juli 2018 in gebreke heeft gesteld, niet leiden tot het daarmee kennelijk beoogde resultaat, het aan CAK opleggen van een hogere dwangsom. Dit betekent dat het incidenteel hoger beroep van betrokkene niet-ontvankelijk wordt verklaard wegens het ontbreken van procesbelang.

Op grond van artikel 6:7 van de Awb bedraagt de termijn voor het indienen van een bezwaarschrift zes weken. Op grond van artikel 6:8, eerste lid, van de Awb vangt de termijn aan met ingang van de dag na die waarop het besluit op de voorgeschreven wijze is bekendgemaakt. Op grond van artikel 6:9, eerste lid, van de Awb is een bezwaarschrift tijdig ingediend indien het voor het einde van de termijn is ontvangen. Op grond van artikel 6:11 van de Awb blijft ten aanzien van een na afloop van de termijn ingediend beroepschrift niet‑ontvankelijkverklaring op grond daarvan achterwege indien redelijkerwijs niet kan worden geoordeeld dat de indiener in verzuim is geweest.

Op grond van artikel 6:15, eerste lid, van de Awb wordt, indien het bezwaarschrift wordt ingediend bij een onbevoegd bestuursorgaan, het, nadat daarop de datum van ontvangst is aangetekend, zo spoedig mogelijk doorgezonden aan het bevoegde orgaan. Op grond van artikel 6:15, derde lid, van de Awb is het tijdstip van indiening bij het onbevoegde orgaan bepalend voor de vraag of het bezwaarschrift tijdig is ingediend, behoudens in geval van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht.

Als zou moeten worden aangenomen dat door of namens betrokkene op 20 juni 2017 bij de Belastingdienst een bezwaarschrift is afgegeven tegen het besluit van CAK van 11 mei 2017, moet de vraag worden beantwoord of het tijdstip van indiening bij de Belastingdienst in dit geval bepalend is voor de vraag of tijdig bezwaar is gemaakt. Uit artikel 6:15, derde lid, van de Awb volgt dat dit niet het geval is in geval van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht.

Het besluit van 11 mei 2017 vermeldt dat tegen dat besluit bij CAK bezwaar kan worden gemaakt. Desondanks heeft de gemachtigde er voor gekozen om – naar hij stelt op 20 juni 2017 – een bezwaarschrift af te geven bij de Belastingdienst, een kennelijk onbevoegd bestuursorgaan. Uit de stukken blijkt dat dit een bewuste keuze van de gemachtigde is geweest en dat hij bezwaarschriften vaker gemakshalve bij het voor hem dichtstbijzijnde Belastingkantoor afgeeft omdat dit om de hoek zit en het kantoor van CAK niet. Verder heeft de gemachtigde verklaard dat het geen optie is om post vanuit Portugal aangetekend te verzenden. Betrokkene stuurt de post naar zijn gemachtigde en vervolgens gaat er een kopie naar de Belastingdienst en CAK. Dat de gemachtigde niet weet bij welk CAK-kantoor hij moet zijn om zijn bezwaarschrift in te dienen, acht de Raad onaannemelijk. In het besluit van 11 mei 2017 is vermeld dat bezwaar kan worden gemaakt bij CAK. De rechtsmiddelvoorlichting in dit besluit vermeldt ook het bezoekadres en het postadres (antwoordnummer) van CAK en verwijst daarnaast naar de website van CAK en een telefoonnummer en naar de mogelijkheid om bezwaar te maken bij CAK met een bezwaarformulier. Bovendien blijkt uit de verklaring van de gemachtigde dat hij stelt op 20 juni 2017 eveneens een bezwaarschrift naar CAK te hebben gestuurd en dat hij dus wel degelijk wist dat hij bij CAK als bevoegd bestuursorgaan bezwaar tegen het besluit van 11 mei 2017 moest maken.

Onder deze omstandigheden is de Raad van oordeel dat sprake is van kennelijk onredelijk gebruik van procesrecht als bedoeld in artikel 6:15, derde lid, van de Awb. Dit betekent dat het door betrokkene gestelde tijdstip van indiening van het bezwaarschrift bij de Belastingdienst op 20 juni 2017, niet bepalend is voor de vraag of het bezwaarschrift tijdig is ingediend. Het hoger beroep van CAK op dit punt treft doel.

Niet in geschil is dat het besluit van 11 mei 2017 door CAK op die datum aan betrokkene is toegezonden en dat hij dat besluit heeft ontvangen. Dit betekent dat de bezwaartermijn is gaan lopen op 12 mei 2017 en is geëindigd op 22 juni 2017. Partijen zijn verdeeld over de vraag of betrokkene het bezwaarschrift op 20 juni 2017 binnen de bezwaartermijn van zes weken bij CAK heeft ingediend.

Volgens vaste rechtspraak is, in een geval waarin een bestuursorgaan stelt een bezwaarschrift niet te hebben ontvangen, de enkele stelling dat het bezwaarschrift ter post is bezorgd of bij een bestuursorgaan is afgegeven, onvoldoende om aannemelijk te maken dat het bezwaarschrift is verzonden of afgegeven. Het is in dat geval aan degene die stelt het bezwaarschrift te hebben verzonden of afgegeven om concreet en verifieerbaar aannemelijk te maken dat hij het geschrift ter post heeft bezorgd dan wel bij een kantoor van het bestuursorgaan heeft afgegeven, bijvoorbeeld met verklaringen van getuigen.

Met de overgelegde kopie van een aan CAK geadresseerde enveloppe met een datumstempel van PostNL van 20 juni 2017 heeft betrokkene niet aannemelijk gemaakt dat hij het bezwaarschrift op 20 juni 2017 per post heeft verzonden naar CAK.

Ingevolge artikel 8:31 van de Awb kan de bestuursrechter, indien een partij niet voldoet aan de verplichting om te verschijnen, daaruit de gevolgtrekkingen maken die hem geraden voorkomen.

De gemachtigde is opgeroepen om op de zitting van 28 oktober 2020 te verschijnen, maar is daar zonder opgaaf van redenen niet verschenen. Daardoor heeft hij niet kunnen verklaren hoe het mogelijk is dat hij kan beschikken over een enveloppe met daarop een stempelafdruk van 20 juni 2017 van PostNL. Ook is het op zijn minst gezegd opmerkelijk dat de gemachtigde pas op 25 juni 2018 bij CAK navraag heeft gedaan naar het door hem beweerdelijk op 20 juni 2017 bij CAK ingediende bezwaarschrift. Verder bestaan ernstige twijfels aan de echtheid van de stempelafdruk van PostNL. In dit verband is van belang dat de gemachtigde eerder valselijk opgemaakte documenten heeft gebruikt (zie de uitspraken van de Raad van 1 juli 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:2488 en 4 mei 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:1691) en dat uit rechtspraak blijkt van een vast patroon dat de gemachtigde problemen stelt te ondervinden bij het (tijdig) indienen van stukken (2 april 2019, ECLI:NL:RBNHO:2019:2635, 16 augustus 2019, ECLI;NL:RBAMS:2019:6046, 7 juli 2020, ECLI:NLGHAMS:2020:1958). Gelet hierop moet het voor uiterst ongeloofwaardig worden gehouden dat de gemachtigde het bezwaarschrift van betrokkene gericht aan CAK, op 20 juni 2017 ter post heeft bezorgd en de daarvoor gegeven verklaringen leugenachtig.

Wat hiervoor is overwogen betekent dat er van moet worden uitgegaan dat CAK het bezwaarschrift eerst op 11 juli 2018 heeft ontvangen, ruimschoots buiten de daarvoor geldende wettelijke termijn van zes weken. Niet is gebleken dat deze termijnoverschrijding verschoonbaar is. CAK heeft het bezwaar van betrokkene tegen het besluit van 11 mei 2017 bij beslissing op bezwaar van 2 oktober 2018 dan ook terecht niet-ontvankelijk verklaard. Dit betekent dat de rechtbank het beroep tegen het besluit van 2 oktober 2018 ten onrechte gegrond heeft verklaard en dat dit besluit ten onrechte is vernietigd.