Centrale Raad van Beroep, 13-12-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:2712, 21 / 288 PW

Op grond van artikel 15, eerste lid, eerste volzin, van de PW, bestaat geen recht op bijstand voor zover een beroep kan worden gedaan op een voorliggende voorziening die, gezien haar aard en doel, wordt geacht voor de belanghebbende toereikend en passend te zijn.

Op grond van artikel 15, eerste lid, tweede volzin, van de PW bestaat geen recht op bijstand voor kosten die in de voorliggende voorziening als niet noodzakelijk zijn aangemerkt. Als in de voorliggende voorziening de bewuste keuze is gemaakt dat het vergoeden van deze kosten niet noodzakelijk is, kan de bijstandverlenende instantie daarvoor in beginsel geen bijzondere bijstand toekennen.

Ingevolge artikel 5, aanhef en onder e, van de PW wordt onder een voorliggende voorziening verstaan elke voorziening buiten deze wet waarop de belanghebbende of het gezin aanspraak kan maken, dan wel een beroep kan doen, ter verwerving van middelen of ter bekostiging van specifieke uitgaven.

Op grond van artikel 35, eerste lid, van de PW heeft de alleenstaande of het gezin recht op bijzondere bijstand voor zover de alleenstaande of het gezin niet beschikt over de middelen om te voorzien in de uit bijzondere omstandigheden voortvloeiende noodzakelijke kosten van het bestaan en deze kosten naar het oordeel van het college niet kunnen worden voldaan uit de bijstandsnorm, de individuele inkomenstoeslag, de studietoeslag, het vermogen en het inkomen voor zover dit meer bedraagt dan de bijstandsnorm.

Per 1 januari 2015 is de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) ingetrokken en is de Wlz in werking getreden. Artikel 3.2.1, eerste lid, van de Wlz bepaalt op grond van welke voorwaarden een verzekerde recht heeft op zorg. Artikel 3.1.1, eerste lid, van de Wlz bepaalt welke vormen van zorg in het verzekerde pakket zitten.

Artikel 3.2.5, eerste lid, van de Wlz bepaalt dat bij of krachtens algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald dat het recht op zorg slechts tot gelding kan worden gebracht indien de verzekerde de kosten daarvan gedeeltelijk draagt. De eigen bijdrage kan verschillen naar gelang de groep waartoe de verzekerde behoort, de zorg die verstrekt wordt en de wijze waarop het recht op zorg tot gelding wordt gebracht, en kan mede afhankelijk gesteld worden van het inkomen en vermogen van de verzekerde en diens echtgenoot.

Artikel 3.3.1.1, eerste en tweede lid, van het Blz bepaalt dat de verzekerde van achttien jaar of ouder bijdraagt in de kosten van de zorg en dat de eigen bijdrage mede afhankelijk is van het inkomen en het vermogen van de verzekerde en diens echtgenoot.

De berekening van de eigen bijdrage komt overeen met de berekening zoals die voor de inwerkingtreding van de Wlz en het Blz met ingang van 1 januari 2015 op grond van de AWBZ en het Bijdragebesluit zorg (Bbz) plaatsvond (zie ook de uitspraak van de Raad van 24 januari 2018, ECLI:NL:CRVB:2018:228).

Ten aanzien van de kosten voor zorg zoals die aan appellante is verleend is het uitgangspunt dat de Wlz als een voorziening die ziet op specifieke, bijzondere kosten, net zoals de voorheen geldende AWBZ, in beginsel als toereikende en passende voorliggende voorziening moeten worden aangemerkt in de zin van artikel 15, eerste lid, van de PW. Niet alle zorgkosten van appellante zijn op grond van deze voorliggende voorziening vergoed, aangezien aan appellante een eigen bijdrage in rekening is gebracht.

De rechtbank heeft geoordeeld dat de eigen bijdrage voor de kosten voor Wlz-zorg die appellante moet betalen een uitvloeisel is van een bewuste keuze van de wetgever over de noodzaak tot vergoeding van deze kosten, zoals bedoeld in artikel 15, eerste lid, van de PW. De Raad onderschrijft dit oordeel en voegt hier het volgende aan toe.

De rechtbank heeft verwezen naar de uitspraken van de Raad van 29 januari 2013, ECLI:NL:CRVB:2013:BY9838 en van 25 april 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:1641. Deze rechtspraak ziet echter op (de bewuste keuzes van de wetgever over) eigen bijdragen die verschuldigd zijn voor zorg op grond van de Zorgverzekeringswet en de AWBZ, terwijl het in geval van appellante gaat om een eigen bijdrage op grond van de Wlz. Uit de wetsgeschiedenis van de Wlz blijkt evenwel dat de wetgever – net als bij de AWBZ – een bewuste keuze heeft gemaakt voor het vragen van eigen bijdragen voor kosten van zorg (TK, 2013-2014, 33891, nr. 3, p. 42-43). Uit de Memorie van Toelichting blijkt dat de verplichte eigen bijdragesystematiek grotendeels hetzelfde is als onder de AWBZ. De eigen bijdrage wordt geheven omdat het redelijk wordt geacht dat de gebruiker van zorg bijdraagt in de kosten van zorg. De gedachte die uitgaat van de eigen bijdrage sluit in die zin ook aan bij de eigen (financiële) verantwoordelijkheid die de regering in de Wlz wil bevorderen. Cliënten met een hoger inkomen en vermogen kunnen een groter deel van hun zorgkosten zelf dragen dan cliënten met een lager inkomen en vermogen. De overheid biedt met de Wlz een financieel vangnet voor kosten die cliënten die op zorg vanuit de Wlz zijn aangewezen, redelijkerwijs niet zelf kunnen betalen. Voor zorg met verblijf geldt bovendien dat de verzekerde aanzienlijk bespaart op uitgaven aan wonen, eten en drinken en andere kosten die verband houden met zelfstandig wonen. Eigen bijdragen zijn ook nodig om de Wlz betaalbaar te houden. In de Wlz wordt in de eigen bijdragen onderscheid gemaakt tussen de verschillende leveringsvormen. Met betrekking tot het pgb is het voornemen om een bruto pgb uit te keren en de cliënt vanwege onder meer kostenbewustzijn en remmende werking zelf de eigen bijdragen te laten betalen.

Het voorgaande leidt tot de conclusie dat het college de aanvraag om bijzondere bijstand terecht heeft afgewezen op grond van artikel 15, eerste lid, van de PW. Dat betekent dat het college de aanvraag ook terecht niet heeft getoetst aan de criteria van artikel 35 van de PW. De eerste beroepsgrond van appellante slaagt dus ook niet.