Centrale Raad van Beroep, 08-03-2022, ECLI:NL:CRVB:2022:546, 21/4489 PW

Verzoekster ontving sinds 2014, met enkele onderbrekingen, bijstand in de gemeente Lansingerland, laatstelijk op grond van de Participatiewet (PW).

Verzoekster lijdt aan hyperacusis, een fysieke aandoening waarbij sprake is van overgevoeligheid voor geluid. Zij leeft in verband met haar aandoening al geruime tijd in een speciaal uitgeruste bestelauto (auto), waarin zij geluidsarm kan slapen en verblijven. In de auto zijn geen toiletfaciliteiten. Verzoekster is hiervoor in beginsel aangewezen op voor publiek toegankelijke ruimten. Verzoekster was ten tijde hier van belang ingeschreven in de basisregistratie personen (BRP) van de gemeente Lansingerland met een briefadres.

Vanwege de uitbraak van het coronavirus heeft verzoekster vanaf 21 maart 2020 bij haar ouders in de gemeente Nootdorp-Pijnacker (op adres X) verbleven. Bij besluit van 4 mei 2020, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 10 juni 2020, heeft het college de bijstand van verzoekster met ingang van 11 mei 2020 beëindigd. Aan het besluit van 10 juni 2020 heeft het college ten grondslag gelegd dat verzoekster op 11 mei 2020 haar werkelijk verblijf en daarmee haar woonplaats als bedoeld in artikel 40, eerste lid, van de PW niet langer in de gemeente Lansingerland heeft. Met de uitspraak van 24 juni 2020, 20/2704 en 20/3171, heeft de voorzieningenrechter van de rechtbank het beroep tegen het besluit van 10 juni 2020 gegrond verklaard, dat besluit vernietigd en het besluit van 4 mei 2020 herroepen. Met de uitspraak van 12 januari 2021, ECLI:NL:CRVB:2021:1137, heeft de Raad voornoemde uitspraak van de rechtbank bevestigd. Hiertoe heeft de Raad, samengevat weergegeven, overwogen dat het college niet aannemelijk heeft gemaakt dat betrokkene op 11 mei 2020 in de gemeente Lansingerland geen woonplaats meer had als bedoeld in artikel 40, eerste lid, van de PW.

In de periode van september 2020 tot en met december 2020 heeft verzoekster in diverse e-mailberichten aan de afdeling werk, inkomen en schulden van de gemeente Lansingerland laten weten dat zij (opnieuw) op adres X verblijft, voornamelijk vanwege geldende maatregelen als gevolg van coronapandemie en de consequenties daarvan voor (de leefwijze van) verzoekster. Naar aanleiding hiervan heeft het college een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan verzoekster verleende bijstand. In dit verband heeft een handhavingsspecialist van de gemeente Lansingerland onder meer waarnemingen verricht bij de woning op adres X, is in die omgeving een buurtonderzoek uitgevoerd en is verzoekster tijdens een gesprek op 20 mei 2021 gehoord. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in rapporten van 1 november 2020 en 21 mei 2021.

Bij besluit van 27 mei 2021, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 18 oktober 2021 (bestreden besluit), heeft het college de bijstand met ingang van 20 mei 2021 ingetrokken. Aan het bestreden besluit ligt ten grondslag dat het centrum van het maatschappelijk leven van verzoekster zich niet langer in de gemeente Lansingerland bevindt. Vaststaat dat verzoekster minstens zes maanden op het adres van haar ouders in Pijnacker-Nootdorp heeft verbleven. Verzoekster heeft onvoldoende aannemelijk gemaakt dat dit verblijf van tijdelijke aard was vanwege de coronamaatregelen. Ten tijde van de uitspraak van de Raad van 12 januari 2021 kon wellicht nog worden gesteld dat ten tijde van het besluit van 4 mei 2020 sprake was van een situatie van tijdelijke aard, maar thans is na een jaar sprake van een structurele situatie.

In hoger beroep heeft het college zich op hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd. Gelet op het bepaalde in artikel 8:106 van de Awb, brengt dit hoger beroep mee dat de werking van de aangevallen uitspraak is geschorst.

Verzoekster heeft een verzoek ingediend tot het treffen van een voorlopige voorziening. Dit verzoek strekt ertoe om de schorsende werking van het hoger beroep op te heffen en om uitvoering te geven aan de aangevallen uitspraak door de bijstand aan verzoekster vanaf 21 mei 2021 voort te zetten.

Op grond van artikel 8:104, eerste lid, en 8:108, eerste lid, van de Awb, in verbinding met artikel 8:81 van de Awb kan, indien tegen een uitspraak van de rechtbank hoger beroep is ingesteld, de voorzieningenrechter op verzoek een voorlopige voorziening treffen indien onverwijlde spoed, gelet op de betrokken belangen, dat vereist.

Op grond van artikel 8:108, eerste lid, van de Awb in verbinding met artikel 8:86, eerste lid, van de Awb kan de voorzieningenrechter, indien hij van oordeel is dat na de zitting nader onderzoek redelijkerwijs niet kan bijdragen aan de beoordeling van de hoofdzaak, tevens onmiddellijk uitspraak doen in de hoofdzaak.

De voorzieningenrechter is van oordeel dat verzoekster, gelet op haar uiteengezette financiële situatie, een spoedeisend belang heeft bij haar verzoek. De voorzieningenrechter is verder van oordeel dat in dit geval de onder 4.2 bedoelde situatie zich voordoet en dat ook overigens geen sprake is van beletselen om onmiddellijk uitspraak te doen in de hoofdzaak.

De te beoordelen periode loopt in dit geval van 20 mei 2021 tot en met 27 mei 2021.

Het besluit tot intrekking van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan de bijstandverlenende instantie is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op de bijstandverlenende instantie rust.

Tussen partijen is in geschil of verzoekster in de te beoordelen periode haar woonplaats (nog) had in de gemeente Lansingerland.

Anders dan de rechtbank heeft overwogen, heeft het college wel aannemelijk dat verzoekster in de te beoordelen periode niet werkelijk verbleef in de gemeente Lansingerland en dus geen woonplaats meer had in die gemeente. Hiervoor zijn de volgende feiten en omstandigheden van belang.

Uit 4.8 tot en met 4.8.2 volgt dat het college bevoegd was de bijstand van verzoekster over de te beoordelen periode in te trekken. Dat volgens verzoekster nog steeds sprake was van een situatie van overmacht, maakt niet dat – mede gelet op de inmiddels langdurige periode waarin verzoekster buiten de gemeente Lansingerland verbleef – zij haar woonplaats binnen de gemeente Lansingerland heeft behouden. In de situatie van appellante was immers – bij gebreke van een woonstede – de wil van appellante om haar woonplaats in Lansingerland niet prijs te geven niet relevant.

Gelet op 4.9 slaagt het hoger beroep, zodat de aangevallen uitspraak moet worden vernietigd. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep ongegrond verklaren. Gelet hierop bestaat er geen aanleiding om een voorlopige voorziening te treffen.