Parket bij de Hoge Raad, 04-12-2007, BB7104, 03619/06

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch heeft - voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen - verdachte op 10 april 2006 vrijgesproken van het onder 1 primair tenlastegelegde en hem voor 1 subsidiair. "Wederrechte[r]lijk vertoevende in het besloten erf, bij een ander in gebruik, zich niet op de vordering van of vanwege de rechthebbende aanstonds verwijderen, terwijl twee of meer verenigde personen het misdrijf plegen", 3 sub a. "Medeplegen van opzettelijk en wederrechtelijk enig goed, dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, beschadigen", 4. "Bedreiging met enig misdrijf tegen het leven gericht" en 5. "Mishandeling" veroordeeld tot het verrichten van honderdtwintig uren werkstraf, subsidiair zestig dagen hechtenis en een geheel voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van twee maanden. Voorts heeft het hof de vorderingen van de benadeelde partijen toegewezen en schadevergoedingsmaatregelen opgelegd, als nader in het arrest omschreven.

2. Mr. Th.J.J. Dierichs, advocaat te Herkenbosch, heeft tijdig cassatie ingesteld. Mrs. G.P. Hamer en B.P. de Boer, beiden advocaat te Amsterdam, hebben een schriftuur ingezonden, houdende zes middelen van cassatie.

3.1. Het eerste middel behelst de klacht dat het hof onder 1 "een besloten erf" bewezen heeft verklaard, terwijl in casu niet blijkt van een besloten erf als bedoeld in art. 138 Sr.

3.2. Bewezen is verklaard dat:

"hij op 27 februari 2002 in de gemeente [woonplaats] tezamen en in vereniging met een ander wederrechtelijk vertoevende in een besloten erf gelegen [a-straat 1] en in gebruik bij [benadeelde partij 1] en [benadeelde partij 2] zich met zijn mededader niet op de vordering van de rechthebbende aanstonds heeft verwijderd."

3.3. Als bewijsmiddelen voor het onder 1, 2, 3 en 4 bewezenverklaarde heeft het hof de volgende stukken gebezigd:

"1. Het proces-verbaal van aangifte, Politie Limburg-Noord, District Weert/Nederweert, mutatienummer: LJN PL2340/02-027267, dossierparagraaf 2.1.2, doorgenummerde pagina's 44 tot en met 46, op 27 februari 2002 op ambtseed in de wettelijke vorm opgemaakt, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de aangever [medeverdachte] afgelegd aan de desbetreffende verbalisant [verbalisant 1]:

Op 27 februari 2002 was ik aan de [b-straat] nummer [1] in [woonplaats]. Ik was bezig met mijn auto. Ik zag een flesje parfum over de schutting heenkomen en zag dat het flesje tegen mijn auto aankwam. Ik heb de vrouw die achter de schutting stond aangesproken. Ik wilde de naam en het adres van die vrouw hebben en ben naar haar woning toegelopen. Nadat ik had aangebeld kwam die vrouw in de deuropening. Haar man stond vlak achter haar. Ik hoorde dat hij tegen mij schreeuwde: "Ga van mijn eigendom af". Op dat schreeuwen van die man zag ik dat [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) aan kwam lopen. Ik hoorde dat die man in de deuropening weer in mijn richting schreeuwde dat ik op moest rotten. Ik hoorde dat hij ook in de richting van [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) schreeuwde dat hij ook moest oprotten. [Verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) kwam bij me staan. Ik heb een steen van de grond geraapt en deze door het raampje van de voordeur heen gegooid. Als gevolg daarvan is het raampje van de voordeur kapot gegaan.

2. Het proces-verbaal van verhoor, Politie Limburg-Noord, District Weert/Heythuysen, mutatienummer: LJN PL2340/02-027267, dossierparagraaf 2.1.5, doorgenummerde pagina's 50 tot en met 53, op 27 februari 2002 op ambtseed in de wettelijke vorm opgemaakt, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de getuige [benadeelde partij 2] afgelegd aan de desbetreffende verbalisanten [verbalisant 2] en [verbalisant 3]:

Op 27 februari (het hof begrijpt: 2002) zag ik dat op ons terrein een parfumflesje lag. Er ligt hier vaak rommel en dan gooi ik het terug naar het woonwagenkamp dat direct naast ons perceel ligt. Er kwam iemand en die zei: "Je gooit wat op mijn auto". Dit was [medeverdachte]. Ik ben toen vertrokken naar huis. Ik heb mijn partner [benadeelde partij 1] op de hoogte gebracht. Er werd aan de voordeur gebeld. Voor de deur stond [medeverdachte]. [Medeverdachte] wilde mijn adres weten. Ik hoorde [benadeelde partij 1] zeggen dat [medeverdachte] weg moest gaan en dat hij niet op zijn erf mocht komen. Ik zei tegen [medeverdachte]: "Ga nu maar weg". Vervolgens kwam [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) aanrijden. Hij stapt uit zijn auto en gaat voor het raam staan. [Benadeelde partij 1] gaat daarna naar buiten op de stoep staan bij de voordeur. [Benadeelde partij 1] zegt dat iedereen van zijn erf af moet. Ik zie dat ze hier niet aan voldoen. Het gaat om de mannen. Dan komt [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) met een stok aanlopen en slaat het ruitje van de voordeur stuk. Er is nog een steen tegen de voordeur gegooid.

3. Het proces-verbaal van aangifte, Politie Limburg-Noord, District Weert/Nederweert, mutatienummer: LJN PL2340/02-027336, dossierparagraaf 2.3.2, doorgenummerde pagina's 65 tot en met 67, op 27 februari 2002 op ambtseed in de wettelijke vorm opgemaakt, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de aangever [verdachte] (het hof begrijpt: [verdachte]) afgelegd aan de desbetreffende verbalisant [verbalisant 4]:

Op 27 februari 2002 bevond ik mij op het kamp aan de [b-straat] te [woonplaats]. Ik was daar met [medeverdachte]. [Medeverdachte] was aan zijn auto aan het werken, toen ik zag dat een fles tegen zijn auto werd gegooid. Ik zag dat het een parfumfles betrof, die naar ik zag gegooid werd door de buurvrouw, die naast het kamp woont. Ik hoorde dat [medeverdachte] deze vrouw aansprak. Ik zag dat de vrouw wegging. Even later zag ik dat [medeverdachte] naar de woning van de buren liep. Toen [medeverdachte] naar deze woning liep ben ik met mijn busje naar de voorzijde van deze woning gereden en zag en hoorde dat [medeverdachte] met de man van deze buurvrouw aan het schelden was. Ik noem deze man in vervolg van mijn verklaring 'de Amsterdammer'. Ik ben naar de voordeur van 'de Amsterdammer' toegelopen. Ik heb gehoord dat [medeverdachte] een ruit heeft ingegooid van deze woning.

4. Het proces-verbaal van verhoor, Politie Limburg-Noord, District Weert/Heythuysen, mutatienummer: LJN PL2340/02-027267, dossierparagraaf 2.3.5, doorgenummerde pagina's 73 tot en met 87, op 12 maart 2002 op ambtseed in de wettelijke vorm opgemaakt, betreffende verhoren die op 12 maart 2002, 13 maart 2002 en 18 maart 2002 zijn afgenomen, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de verdachte [benadeelde partij 1] afgelegd aan de desbetreffende verbalisanten [verbalisant 5] en [verbalisant 6]:

Ik woon aan de [a-straat 1] te [woonplaats]. Ik heb op 27 februari 2002 [medeverdachte] en [verdachte] gesommeerd van het terrein af te gaan en weg te gaan. Mijn vrouw, [benadeelde partij 2], vond op 27 februari 2002 op ons terrein een parfumflesje. Dit flesje heeft ze terug over de schutting gegooid. Kennelijk heeft dit flesje de auto van [medeverdachte] geraakt. [Benadeelde partij 2] heeft daarom met [medeverdachte] gesproken. [Benadeelde partij 2] kwam thuis en vertelde dit tegen mij. Hooguit vijf minuten nadat [benadeelde partij 2] binnen is wordt er aangebeld bij de voordeur. Ik zag de mij bekende [medeverdachte] voor mijn deur staan. [Medeverdachte] begint een verhaal over gegevens uitwisselen met mijn vrouw. Ik begin hierop met de opmerking: "Jij gaat van mijn terrein af". Ik zie dat vanuit de richting van het kampje een bus aan komt rijden. Ik zie dat [verdachte] alleen in die bus zit. [Medeverdachte] staat voor de deur. Ik zie dat [verdachte] de auto parkeert. Ik zie dat [verdachte] uitstapt en naar mijn voordeur loopt. Ik zie dat [verdachte] op mij afloopt. Ik sommeer hem direct van mijn erf af te gaan, met de woorden: "Ga van mijn terrein af. Ga weg. Je hebt hier niets te zoeken". Ik sommeer hen wederom van mijn terrein af te gaan en bij mij weg te blijven. [Medeverdachte] stond aan de rechterzijde en aan de linkerzijde stond [verdachte] op een afstand van ongeveer anderhalve à twee meter. [Verdachte] was duidelijk de initiatiefnemer en de agressor. Er ontstaat een patstelling. [Verdachte] loopt weg. Ik zie dat [verdachte] in zijn auto stapt. Ik zie dat [verdachte] met zijn bus op mij afrijdt. Ik bevind mij in de deuropening. Ik kijk naar buiten en zie dat [verdachte] uitstapt en een stok in zijn handen heeft. Ik doe de voordeur dicht. Ik zie [verdachte] richting mijn voordeur lopen. [Verdachte] komt dan bij de voordeur. Ik hoor dat er met een voorwerp tegen de voordeur geslagen wordt. Ik zie, door het raam aan de voorzijde, dat de stok opgeheven wordt. Dit moet door [verdachte] gedaan zijn omdat de tijd te kort is om die stok aan een ander over te geven. Het raam en de voordeur liggen vrijwel direct naast elkaar. Ik hoor dat het ruitje in de voordeur stuk gaat. Ik hoor dat het glas kapot gaat. Er wordt nog een paar keer op de deur geslagen. Dat hoor en zie ik. Ik hoor dat er met een zwaar voorwerp, naar later blijkt een van de keien die voor mijn voordeur liggen, op de voordeur wordt ingebeukt. Ik hoor de voordeur breken.

5. Het proces-verbaal verhoor van getuige, rechtbank Roermond, rechter-commissaris belast met de behandeling van strafzaken, parketnummer: 04/050351-04, R.C. nummer: 04/366, op 24 augustus 2004 in de wettelijke vorm opgemaakt, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de getuige [benadeelde partij 1]:

Toen [medeverdachte] bij mij aan de deur kwam, zei hij dat hij nog iets met mijn vrouw moest regelen. Ik had de indruk dat dit ging over de verzekering en de schade aan zijn auto. Dat was echter al door mijn vrouw en [medeverdachte] geregeld. [Verdachte] kwam er ook aan. Ik heb hen diverse malen gesommeerd mijn terrein te verlaten, maar dat deden zij niet. Op een gegeven moment kwam [verdachte] met zijn bus op mij afgereden. Ik zag dat [verdachte] een stok uit de auto pakte. Hij sloeg daarmee tegen de ruit in de voordeur. Die is daardoor gesneuveld. Het glas van de ruit in de voordeur sprong. [Medeverdachte] heeft toen een kei gepakt en heeft daarmee meerdere keren tegen de deur geslagen. De deur was doormidden.

6. Het proces-verbaal verhoor van getuige, rechtbank Roermond, rechter-commissaris belast met de behandeling van strafzaken, parketnummer: 04/050351-04, R.C. nummer: 04/366, op 24 augustus 2004 in de wettelijke vorm opgemaakt, voor zover dit - zakelijk weergegeven - inhoudt als verklaring van de getuige [benadeelde partij 2]:

Ik heb op 27 februari 2002 een verklaring afgelegd. Ik heb een flesje parfum dat over de schutting was gegooid, teruggegooid. Ik kreeg een kwaaie [medeverdachte] aan het hek. Ik heb toen zijn gegevens opgenomen voor de verzekering. Ik ben teruggelopen naar de woning. [Medeverdachte] kwam vervolgens aan de deur. Mijn partner was behoorlijk resoluut en heeft toen gezegd dat [medeverdachte] weg moest gaan. Hij zei letterlijk: "Ga van mijn erf af". [Medeverdachte] heeft dat niet gedaan. Op een gegeven moment kwam [verdachte]. [Verdachte] is naar zijn auto gelopen en is met volle vaart op mijn man in gereden. Ik zag dat [verdachte] uitstapte en een knuppel of stok uit de auto pakte. [Verdachte] is met de stok naar de voordeur gekomen en heeft daarmee de ruit in de voordeur kapot geslagen. Ik zag [verdachte] en [medeverdachte] voor de deur staan en ik hoorde dat er met een hard voorwerp tegen de deur gebeukt werd. De deur barstte."

3.4. De steller van de tenlastelegging heeft de tenlastelegging gestoeld op art. 138 Sr. Het hof is kennelijk van oordeel geweest dat de grond rondom het huis van de beide aangevers als een besloten erf moet worden aangeduid.

3.5. Art. 138 Sr luidde op 27 februari 2002 en luidt nog steeds, voor zover van belang:

3.6. In het arrest van de Hoge Raad waarop ook de stellers van het middel zich beroepen heeft Uw Raad geoordeeld dat "besloten" in art. 138 Sr ook op het erf slaat.(1) Daarmee wordt een onderscheid aangebracht tussen enerzijds art. 138 Sr, dat dus besloten ruimten beoogt te beschermen, en het alom bekende art. 461 Sr, dat de volgende inhoud heeft:

"Hij die, zonder daartoe gerechtigd te zijn, zich op eens anders grond waarvan de toegang op een voor hem blijkbare wijze door de rechthebbende is verboden, bevindt of daar vee laat lopen, wordt gestraft met geldboete van de eerste categorie."

Art. 461 Sr is niet alleen van toepassing op terreinen die afgesloten zijn of waar borden "verboden toegang" zijn geplaatst, maar ook op terreinen waarvan de eigenaar aan de persoon die zich daarop bevindt persoonlijk aanzegt dat hem de toegang verboden is.(2)

Het middel slaagt.

4.1. Het tweede middel richt zich tegen de bewezenverklaring van het onder 3 tenlastegelegde.

4.2. Onder 3 is bewezenverklaard:

"hij op 27 februari 2002 in de gemeente [woonplaats] tezamen en in vereniging met een ander opzettelijk en wederrechtelijk een deur van het pand [a-straat 1] toebehorende aan [benadeelde partij 1] en [benadeelde partij 2] heeft beschadigd."

Het middel faalt.

5.1. Het derde middel richt zich tegen de bewezenverklaring van het onder 4 tenlastegelegde.

5.2. Bewezen is verklaard dat

"hij op 27 februari 2002 in de gemeente [woonplaats] [benadeelde partij 1] heeft bedreigd met enig misdrijf tegen het leven gericht, althans met zware mishandeling, welke bedreiging heeft bestaan in het met een door hem, verdachte, bestuurde auto dreigend op die [benadeelde partij 1] toerijden."

Het middel slaagt.

6.1. Het vierde middel richt zich tegen de toewijzing van de vorderingen van de benadeelde partijen. Deze toewijzingen zijn naar het oordeel van de stellers onvoldoende gemotiveerd. Zo blijkt niet welke bedragen voor welke posten zijn toegekend. Mocht het hof de berekening van de rechtbank hebben overgenomen, dan is het oordeel dat er rechtstreeks immateriële schade is geleden door het onder 1 bewezenverklaarde onbegrijpelijk.

6.2. In het arrest heeft het hof het volgende opgenomen:

"Schadevergoeding

Namens de verdachte is ter terechtzitting gesteld dat de vordering van de benadeelde partij [benadeelde partij 1] niet kan worden toegewezen nu [medeverdachte] reeds de vordering heeft voldaan. Het hof is van oordeel dat deze stelling van verdachte niet aannemelijk is geworden nu dit niet met stukken is onderbouwd. Het hof zal mitsdien de stelling van verdachte passeren.

De benadeelde partij [benadeelde partij 1] heeft in eerste aanleg een vordering tot schadevergoeding ten bedrage van EUR 2841,98 ingesteld. Deze vordering is bij vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van EUR 1897,50. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep niet opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering. De vordering duurt voor zover deze is toegewezen van rechtswege in hoger beroep voort.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij [benadeelde partij 1] als gevolg van verdachtes bewezen verklaarde handelen rechtstreeks schade heeft geleden tot na te melden bedrag. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering tot dat bedrag toewijsbaar is.

Het hof ziet tevens aanleiding terzake de maatregel van artikel 36f van Wetboek van Strafrecht op te leggen als na te melden.

Verdachte en zijn mededader zijn naar burgerlijk recht aansprakelijk voor de schade die door het strafbare feit is toegebracht.

Namens de verdachte is ter terechtzitting gesteld dat de vordering van de benadeelde partij [benadeelde partij 2] niet kan worden toegewezen nu [medeverdachte] reeds de vordering heeft voldaan. Het hof is van oordeel dat deze stelling van verdachte niet aannemelijk is geworden nu dit niet met stukken is onderbouwd. Het hof zal mitsdien de stelling van verdachte passeren.

De benadeelde partij [benadeelde partij 2] heeft in eerste aanleg een vordering tot schadevergoeding ten bedrage van EUR 1991,98 ingesteld. Deze vordering is bij vonnis waarvan beroep toegewezen tot een bedrag van EUR 1097,50. De benadeelde partij heeft zich in hoger beroep niet opnieuw gevoegd voor het bedrag van haar oorspronkelijke vordering. De vordering duurt voor zover deze is toegewezen van rechtswege in hoger beroep voort.

Uit het onderzoek ter terechtzitting is het hof voldoende gebleken dat de benadeelde partij [benadeelde partij 2] als gevolg van verdachtes bewezen verklaarde handelen rechtstreeks schade heeft geleden tot na te melden bedrag. Verdachte is tot vergoeding van die schade gehouden zodat de vordering tot dat bedrag toewijsbaar is, met een beslissing omtrent de kosten als hierna zal worden vermeld.

Het hof ziet tevens aanleiding terzake de maatregel van artikel 36f van Wetboek van Strafrecht op te leggen als na te melden.

Verdachte en zijn mededader zijn naar burgerlijk recht aansprakelijk voor de schade die door het strafbare feit is toegebracht."

6.3. Meteen valt op dat het hof tot toekenning van dezelfde bedragen is gekomen als eerder de rechtbank. Het ligt dan ook zeer voor de hand dat het hof aansluiting heeft gezocht bij die toekenning van de bedragen en de berekening als door de rechtbank gemaakt. De vorderingen van de benadeelde partijen zijn bij de rechtbank door hun raadsvrouw schriftelijk toegelicht en gespecificeerd.

6.4. De rechtbank heeft het volgende overwogen:

[Benadeelde partij 1] voornoemd heeft de materiële schade op een bedrag van € 991,98 en de immateriële schade op een bedrag van € 1.850,00 gesteld, en wil die schades vergoed krijgen.

Ten laste van verdachte zijn de hiervoor onder 1 subsidiair, 3 onder a, 4 en 5 ten laste gelegde feiten bewezen. Het zijn strafbare feiten en verdachte zal ter zake van die feiten worden veroordeeld.

Aangezien aan de vordering voor wat betreft een deel van de immateriële schade (€ 100,00) in verband met feit 2, een feitencomplex ten grondslag Iigt waarvoor verdachte niet zal worden veroordeeld, dient de benadeelde partij in dat deel niet ontvankelijk in haar vordering te worden verklaard.

Aangezien aan de vordering voor wat betreft een deel van de materiële schade (bordes ad. € 389,48) in verband met feit 3 onder b, een feitencomplex ten grondslag Iigt waarvoor verdachte niet zal worden veroordeeld, dient de benadeelde partij in dat deel niet ontvankelijk in haar vordering te worden verklaard.

Verdachte is naar burgerlijk recht aansprakelijk voor deze schade, waarvan tot een bedrag van € 1.097,50 (materiële schade deur en immateriële schade feit 1) samen met zijn mededader.

De rechtbank zal over de vordering van de benadeelde partij, overeenkomstig het hiervoren overwogene, beslissen zoals hierna is vermeld, alsmede over de kosten die door de benadeelde partij zijn gemaakt, thans begroot op nihil.

De rechtbank zal tevens aan verdachte de verplichting opleggen aan de Staat een bedrag van € 1.897,50 bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door hechtenis voor de tijd van 37 dagen, te betalen ten behoeve van [benadeelde partij 1], wonende te [woonplaats], [a-straat 1], zoals hierna in het dictum genoemd.

De rechtbank bepaalt uitdrukkelijk dat het schadebedrag van € 1.000,00 (immateriële schade van feiten 1 en 4) een bedrag is dat tot op heden is begroot.

[Benadeelde partij 2] voornoemd heeft de materiële schade op een bedrag van € 991,98 en de immateriële schade op een bedrag van € 1.000,00 gesteld, en wil die schades vergoed krijgen.

Ten laste van verdachte zijn de hiervoor onder 1 subsidiair, 3 onder a en 4 ten laste gelegde feiten bewezen. Het zijn strafbare feiten en verdachte zal ter zake van die feiten worden veroordeeld.

Totaal toe te wijzen schade:

Verdachte is naar burgerlijk recht aansprakelijk voor deze schade samen met zijn mededader.

De rechtbank zal over de vordering van de benadeelde partij, overeenkomstig het hiervoren overwogene, beslissen zoals hierna is vermeld, alsmede over de kosten die door de benadeelde partij zijn gemaakt, thans begroot op nihil.

De rechtbank zal tevens aan verdachte de verplichting opleggen aan de Staat een bedrag van € 1.097,50 bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door hechtenis voor de tijd van 21 dagen, te betalen ten behoeve van [benadeelde partij 2], wonende te [woonplaats], [a-straat 1], zoals hierna in het dictum genoemd.

De rechtbank bepaalt uitdrukkelijk dat het schadebedrag van € 500,00 (immateriële schade van feit 1) een bedrag is dat tot op heden is begroot."

Anders dan de rechtbank, die heeft gespecificeerd op welke feiten zij de toegekende schade had gebaseerd, heeft het hof in het algemeen gesteld dat de schade in rechtstreeks verband staat met "verdachtes bewezenverklaarde handelen". Een ander verschil is dat het hof (een deel van) de immateriële schade niet als voorschot heeft toegekend, zoals de rechtbank dat wel heeft gedaan.

De materiële schade is door het onder 3 bewezenverklaarde feit veroorzaakt en de verantwoordelijkheid van de verdachte voor die schade blijkt uit de door het hof gehanteerde bewijsmiddelen. De verdachte moet de helft van die schade aan [benadeelde partij 1] betalen en de andere helft aan [benadeelde partij 2]. Uit de stukken blijkt niet dat de vorderingen van de benadeelde partij expliciet zijn betwist. De verdediging heeft, in verband met de bepleite vrijspraak, alleen gesteld dat de benadeelde partijen derhalve niet-ontvankelijk moeten worden verklaard. Tot een nadere motivering is het hof onder die omstandigheden niet gehouden.

6.6. De stellers van het middel betogen dat toekenning van immateriële schade voor feit 1 geen rechtstreekse schade is. Deze stelling kan niet voor het eerst in cassatie naar voren worden gebracht. De ingediende vorderingen vermelden specifiek dat ten aanzien van het eerste feit immateriële schade wordt geclaimd. Dan had het op de weg van de verdediging gelegen die stelling te betwisten. Ook de rechtbank motiveert waarom zij toekenning van immateriële schade voor feit 1 heeft toegewezen, waardoor de verdediging bij het hof over die motivering iets had kunnen opmerken.

6.7. Kortom: gelet op de toekenning van dezelfde unieke bedragen door het hof als eerder door de rechtbank, is de toegewezen schade aan de hand van de schriftelijke toelichting op de vorderingen en de motivering van de rechtbank eenvoudig te reconstrueren en heeft het hof bij de toekenning van de schade toch voldoende inzicht heeft gegeven in de gedachtegang.(9)

Overigens, het hof heeft het verweer van de verdachte, dat de schade reeds door zijn medeverdachte [medeverdachte] is betaald, terzijde geschoven omdat de verdachte dit ter terechtzitting niet kon aantonen. Mocht [medeverdachte] de schade inderdaad al hebben betaald, dan ontbeert de verdachte ieder belang om te klagen over de toegewezen vorderingen, omdat het hof in het dictum uitdrukkelijk heeft bepaald dat hij is ontslagen van de plicht om de schade te vergoeden voor zover zijn medeverdachte de schade reeds heeft vergoed.

Het vierde middel faalt, waarbij ik overigens aanteken dat gegrondbevinding van het eerste en derde middel ook gevolgen heeft voor de beslissingen ten aanzien van de vergoeding van de geclaimde schade.

7.1. Het vijfde middel klaagt erover dat het hof bij de verwerping van het verweer dat het openbaar ministerie niet-ontvankelijk had moeten worden verklaard onbegrijpelijk is. In de toelichting op het middel wordt aangevoerd dat de tijd gerekend vanaf de aanvang van de redelijke termijn tot aan het gewezen vonnis meer dan twee jaren in beslag heeft genomen, hetgeen in strijd is met het uitgangspunt dat per instantie twee jaren mogen verstrijken.

7.2. Het hof heeft ten aanzien van het verweer het volgende in het arrest overwogen:

"Ontvankelijkheid van het openbaar ministerie

Het hof stelt voorop dat elke verdachte recht heeft op een openbare behandeling van zijn zaak binnen een redelijke termijn. Deze waarborg strekt er onder meer toe te voorkómen dat een verdachte langer dan redelijk is onder de dreiging van een strafvervolging zou moeten leven.

Deze termijn vangt aan op het moment dat vanwege de Staat jegens verdachte een handeling is verricht waaruit verdachte heeft opgemaakt en redelijkerwijs heeft kunnen opmaken dat het openbaar ministerie het ernstig voornemen had tegen verdachte een strafvervolging in te stellen. In het onderhavige geval moet de termijn worden gerekend vanaf 23 augustus 2002.

Naar het oordeel van het hof is het recht op een openbare behandeling binnen een redelijke termijn hier niet geschonden omdat de termijn noch in zijn geheel noch in zijn afzonderlijke onderdelen als onredelijk moet worden aangemerkt, zodat het niet-ontvankelijkheidsverweer geen doel treft."

7.3. In HR 3 oktober 2000, NJ 2000, 721 m.nt. De Hullu heeft de Hoge Raad enkele algemene uitgangpunten en regels voor de redelijke termijn gegeven. Ik citeer daaruit:

Ten overvloede merk ik nog het volgende op. Als het hof de aanvang van de redelijke termijn had gesteld op de datum waarop het hof de vervolging had bevolen (17 februari 2004), of de datum van de opening van het gvo (24 mei 2004), waardoor ruim binnen twee jaar na aanvang een beslissing in eerste aanleg is gegeven (28 december 2004), dan had het hof ook geen blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting.(10)

Het middel faalt.

8.1. Het zesde middel klaagt tenslotte over schending van de redelijke termijn in de cassatiefase omdat tussen het instellen van het cassatieberoep en de ontvangst van de stukken ter administratie van de Hoge Raad meer dan acht maanden zijn verstreken.

8.2. Het cassatieberoep is ingesteld op 24 april 2006. De stukken zijn bij de Hoge Raad ontvangen op 28 december 2006. Aldus is de door de Hoge Raad gestelde termijn van acht maanden met vier dagen overschreden. Een bijzonder voortvarende behandeling binnen zestien maanden behoort niet meer tot de mogelijkheden. Het verzuim dient te leiden tot strafvermindering.(11) De rechter aan wie de zaak zal worden teruggewezen, zal hiermee rekening moeten houden.

Het middel slaagt.

10. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden vonnis voor zover het de beslissingen over de feiten 1 en 4, de vorderingen van de benadeelde partijen en de oplegging van straf en maatregelen betreft en tot terugwijzing van de zaak naar het Gerechtshof te 's-Hertogenbosch teneinde, met inachtneming van 's Hogen Raads arrest, op het bestaande beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.