Rechtbank Rotterdam, 10-01-2018, ECLI:NL:RBROT:2018:133, ROT 17/2629

De rechtbank bespreekt eerst de door eiser in het beroepschrift opgeworpen en ter zitting toegelichte vraag of de toezichthouders wel bevoegd waren de betreffende onderzoekshandelingen te verrichten. Zou dat niet zo zijn, dan zou het bewijs onrechtmatig zijn verkregen, aldus eiser. Daarbij komt dat eiser is benadeeld nu in zijn geval is gekozen voor bestuursrechtelijke afdoening in plaats van strafrechtelijke afdoening.

De personen die voor verweerder het onderzoek hebben uitgevoerd waren aangewezen als toezichthouder als bedoeld in artikel 5:11 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) bij Stroomopwaarts, de gemeenschappelijke regeling waarbinnen verweerder samenwerkt met andere gemeenten bij de uitvoering van de Pw. Verweerder heeft dit met overlegging van het legitimatiebewijs van [naam] genoegzaam aangetoond. Van onrechtmatigheid van het door deze toezichthouders verkregen bewijs om die reden is dan ook geen sprake.

Dat eiser is benadeeld nu in zijn geval voor bestuursrechtelijke handhaving is gekozen, is niet gebleken. Daarbij komt dat verweerder en het OM in beginsel vrij zijn in onderling overleg te bepalen langs welke weg de handhaving geschiedt. Eiser heeft niet geconcretiseerd waarom de keuze voor de bestuursrechtelijke weg in zijn geval onrechtmatig zou zijn.

Het besluit tot intrekking van bijstand is een voor de betrokkene belastend besluit, waarbij het aan het bijstandverlenend orgaan is om de nodige kennis over de relevante feiten te vergaren. Dat betekent dat de last om aannemelijk te maken dat aan de voorwaarden voor intrekking is voldaan in beginsel op het bijstandverlenend orgaan rust. Het voorgaande betekent dat verweerder aannemelijk dient te maken dat eiser in de periode in geding op geld waardeerbare werkzaamheden heeft verricht en dat veelvuldig stortingen en bij- en afschrijvingen op zijn niet aan verweerder gemelde bankrekening plaatsvonden.

De onderzoeksbevindingen bieden een toereikende grondslag voor het standpunt van verweerder dat eiser op geld waardeerbare werkzaamheden heeft verricht. Uit het onderzoek komt naar voren dat eiser zich sinds 2010 op social media profileert als deejay en in meerdere clubs optreedt. Blijkens de gedingstukken heeft verweerder talrijke aankondigingen van optredens van eiser als deejay aangetroffen. Dat eiser niet optrad, maar slechts deed alsof, heeft eiser niet aannemelijk gemaakt. Gelet op de aard, de duur en het terugkerende karakter van de optredens heeft verweerder terecht geconcludeerd dat sprake is van op geld waardeerbare arbeid.

Uit vaste rechtspraak van de Centrale Raad van Beroep (de Raad; bijvoorbeeld de uitspraak van 9 augustus 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3021) volgt dat het verrichten van op geld waardeerbare activiteiten een omstandigheid is die voor het recht op bijstand van belang kan zijn, ongeacht de intentie waarmee die werkzaamheden worden verricht en ongeacht of uit die werkzaamheden daadwerkelijk inkomsten worden genoten. Van betekenis is in dit verband dat voor de verlening van bijstand, gelet op het bepaalde in artikel 31, eerste lid, in verbinding met artikel 32, eerste lid, van de Pw, niet alleen van belang is het inkomen waarover de betrokkene daadwerkelijk beschikt, maar ook het inkomen waarover hij redelijkerwijs kan beschikken.

Door de werkzaamheden en de stortingen en bij- en afschrijvingen op de verzwegen bankrekening niet te melden aan verweerder, heeft eiser de op hem rustende inlichtingenplicht geschonden. Het had eiser redelijkerwijs duidelijk moeten zijn dat zijn werkzaamheden en de stortingen en bij- en afschrijvingen van belang konden zijn voor de verlening van de bijstand.

Schending van de inlichtingenplicht levert een rechtsgrond op voor intrekking van de bijstand indien als gevolg daarvan niet kan worden vastgesteld of en, zo ja, in hoeverre eiser verkeert in bijstandbehoevende omstandigheden. Het is dan aan eiser om aannemelijk te maken dat hij, indien hij destijds wel aan de inlichtingenplicht zou hebben voldaan, over de desbetreffende periode recht op volledige dan wel aanvullende bijstand zou hebben gehad.

Eiser heeft geen verifieerbare gegevens verstrekt over de omvang van zijn werkzaamheden, waardoor het recht op bijstand niet, ook niet schattenderwijs, kan worden vastgesteld. Verweerder heeft zich dan ook terecht op het standpunt gesteld dat als gevolg van de schending van de inlichtingenplicht het recht op bijstand in de periode hier in geding niet kan worden vastgesteld en heeft terecht besloten tot intrekking en terugvordering.

Uit het voorgaande volgt dat eiser naar het oordeel van de rechtbank zijn inlichtingenplicht heeft geschonden. Zoals eerder is geoordeeld (uitspraak van de Raad van 28 juni 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3024) brengt dit niet mee dat de schending van de informatieverplichting ook voor de opgelegde boete zonder meer een gegeven is. De bewijslast bij een bestraffende sanctie als hier aan de orde is zwaarder dan bij de intrekking en terugvordering wegens schending van de inlichtingenplicht van artikel 17 van de Pw.

In dit geval heeft verweerder naar het oordeel van de rechtbank ook aan deze zwaardere bewijslast voldaan. Met de onderzoeksbevindingen is aangetoond dat eiser de inlichtingenplicht heeft geschonden. Verweerder is dan ook gehouden eiser een boete op te leggen. De rechtbank is van oordeel dat verweerder terecht heeft geconcludeerd dat gelet op de lange duur van de activiteiten van eiser en het grote aantal stortingen van (bij elkaar) aanzienlijke bedragen op de bankrekening van eiser, hem een dermate grote, aan opzet grenzende mate van nalatigheid worden verweten, dat sprake is van grove schuld. Hieruit volgt dat een boete van in beginsel 75% van het benadelingsbedrag is aangewezen. De rechtbank vindt steun voor haar oordeel in bijvoorbeeld een uitspraak van de Raad van 9 augustus 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:3020. Verweerder heeft, in overeenstemming met artikel 18a, eerste lid, van de Pw, in het bestreden besluit voor het maximum van de boete aangesloten bij het toen geldende bedrag van de derde categorie als bedoeld in artikel 23, vierde lid, van het Wetboek van Strafrecht. De rechtbank is van oordeel dat verweerder, gelet op het grote aantal stortingen met een totaalbedrag van € 5.200,- dat op eisers bankrekening in de periode van 13 juni 2016 tot en met 20 februari 2017 heeft plaatsgevonden, terecht geen aanleiding heeft gezien de boete van € 8.200,- in verband met de draagkracht van eiser (verder) te matigen.

5. Het beroep is ongegrond.

6. Voor een veroordeling van de in beroep gemaakte proceskosten bestaat geen aanleiding. Het verzoek tot vergoeding van de in bezwaar gemaakte proceskosten heeft verweerder op goede gronden afgewezen. Verweerder heeft het primaire besluit bij het bestreden besluit weliswaar herroepen, maar hij heeft dit gedaan wegens per 1 januari 2017 gewijzigde toepasselijke wettelijke voorschriften. Daarmee is niet voldaan aan het vereiste van artikel 7:15, tweede lid, van de Awb dat dat besluit is herroepen wegens aan het bestuursorgaan te wijten onrechtmatigheid.