Centrale Raad van Beroep, 19-11-2019, ECLI:NL:CRVB:2019:3664, 18/1428 PW

Appellant ontving van 30 maart 2015 tot en met 31 juli 2016 een aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO-aanvulling) op grond van de Participatiewet (PW).

Naar aanleiding van een melding van het Inlichtingenbureau op 7 juli 2016 dat appellant een bankrekening met een nummer eindigend op 43 (rekening 43) op zijn naam heeft staan met in 2015 een saldo van € 127.782,- heeft de Svb een onderzoek ingesteld naar de rechtmatigheid van de aan appellant verleende AIO-aanvulling. In dat kader is appellant bij brief van 11 juli 2016 verzocht om kopieën van de bankafschriften van die rekening over de periode van 1 januari 2015 tot en met 30 juni 2016 in te leveren. Bij brief van 22 juli 2016 heeft appellant de Svb te kennen gegeven dat het geld op de betreffende rekening toebehoort aan een kennis, die tijdelijk bij hem woont en dat hij niet de intentie heeft de bankafschriften te overleggen. Deze kennis is mevrouw X. De Svb heeft bij brieven van 29 juli 2016 en 15 december 2016 opnieuw verzocht de betreffende bankafschriften te overleggen, op 15 december 2016 over de periode van 1 januari 2015 tot en met 31 juli 2016. Appellant heeft de gevraagde bankafschriften niet overgelegd.

Bij besluit van 1 februari 2017 heeft de Svb de AIO-aanvulling over de periode van 30 maart 2015 tot en met 31 juli 2016 ingetrokken. De Svb heeft zich daarbij op het standpunt gesteld dat het vermogen van appellant vanaf 30 maart 2015 hoger is dan de op hem van toepassing zijnde grens van het vrij te laten vermogen.

- een op 24 februari 2017 gedateerde schriftelijke verklaring van Y;

- bewijzen dat Y aandeelhouder was van BV 1 en BV 2;

- berichten van registratie van de Kamer van Koophandel waarin is vermeld dat BV 1 is ontbonden op 31 maart 2014 en BV 2 op 31 december 2013;

- een schriftelijke volmacht van Y aan appellant om BV 1 te sluiten;

- een schriftelijke volmacht van Y aan appellant om de zakelijke rekening van BV 1 te sluiten;

- een ‘Overeenkomst Privé Pakket’, waarin is vermeld dat bij de ABN-AMRO op naam van appellant een privérekening met een nummer eindigend op 50 is geopend (rekening 50) met appellant als pashouder waaraan een vermogensspaarrekening is verbonden. Deze vermogensspaarrekening is rekening 43;

- een brief van ABN-AMRO waarin is vermeld dat de rekening van BV 1 met ingang van 15 april 2014 is opgeheven en dat het restsaldo wordt overgemaakt naar rekening 50 op naam van appellant.

Bij besluit van 4 mei 2017 (bestreden besluit 1) heeft de Svb het bezwaar tegen het besluit van 1 februari 2017 ongegrond verklaard. Aan bestreden besluit 1 is ten grondslag gelegd dat appellant de op hem rustende inlichtingenverplichting heeft geschonden door bij de Svb geen melding te maken van rekening 43 en het daarop staande tegoed. Als gevolg van die schending is ten onrechte AIO-aanvulling betaald. Bestreden besluit 1 is als volgt gemotiveerd. Appellant heeft niet betwist dat rekening 43 op zijn naam staat. Appellant heeft te kennen gegeven dat het geld op deze rekening niet van hem is. Appellant kan de rekening echter wel sluiten. Niet is gebleken dat de rekening fiscaal niet op naam van appellant staat. Voor de Svb is er daarom geen reden om aan te nemen dat het vermogen op de betreffende rekening niet tot het vermogen van appellant moet worden gerekend. Volgens de gegevens die de Svb ter beschikking staan bedraagt het vermogen op de rekening 43 € 127.782,-. Appellant heeft geen gegevens overgelegd die tot een andere conclusie kunnen leiden. Het vermogen van appellant is vanaf 30 maart 2015 hoger dan de grens van het vrij te laten vermogen en appellant heeft daarom geen recht op een AIO-aanvulling van 30 maart 2015 tot en met 31 juli 2016.

Bij besluit van 30 mei 2017, na bezwaar gehandhaafd bij besluit van 9 november 2017 (bestreden besluit 2), heeft de Svb de gemaakte kosten van de over de periode van 30 maart 2015 tot en met 31 juli 2016 verleende AIO-aanvulling tot een bedrag van € 5.763,12 van appellant teruggevorderd. Tevens heeft de Svb bij het na bezwaar gehandhaafde besluit van 30 mei 2017 een boete opgelegd van € 2.771,33. Aan de handhaving van de boete is het volgende ten grondslag gelegd. Appellant heeft de op hem rustende inlichtingenverplichting geschonden door bij de Svb geen melding te maken van de rekeningen 43 en 50 en de daarop staande tegoeden. Appellant heeft evenmin aannemelijk gemaakt dat hij niet over het geld op deze rekeningen kan beschikken. Ook heeft hij geen argumenten gegeven op grond waarvan het niet melden hem niet verweten kan worden. De hoogte van de boete is vastgesteld op 50% van de ten onrechte verleende AIO-aanvulling over de periode van 30 maart 2015 tot en met 30 juni 2016.

Appellant heeft tegen de bestreden besluiten bij de rechtbank beroep ingesteld en herhaald wat hij in bezwaar tegen het besluit van 1 februari 2017 had aangevoerd. Zijn stelling dat de Belastingdienst weet had van rekening 43 en het tegoed op die rekening en hierin geen aanleiding heeft gezien om over het (inkomen uit het) tegoed op de rekening belasting te heffen, heeft hij in beroep onderbouwd met zijn aangifte inkomstenbelasting 2015 alsmede de aanslag inkomstenbelasting 2015. In die aangifte komt naar voren dat appellant heeft gemeld dat rekening 43 op zijn naam staat, dat het saldo op die rekening op 1 januari 2015 € 120.188,- bedroeg en dat dit saldo niet van hem was. Uit de aanslag blijkt dat de Belastingdienst het belastbare inkomen uit sparen en beleggen heeft vastgesteld op € 0,-.

Bij de aangevallen uitspraak heeft de rechtbank de beroepen tegen de bestreden besluiten ongegrond verklaard. De rechtbank heeft daartoe het volgende overwogen.

Volgens vaste rechtspraak (zie bijvoorbeeld de uitspraak 31 januari 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:476) rechtvaardigt het gegeven dat een bankrekening op naam van een betrokkene staat, de vooronderstelling dat het op die rekening staande tegoed een bestanddeel vormt van het vermogen waarover hij beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. Volgens eveneens vaste rechtspraak (14 november 2017, ECLI:NL:CRVB:2017:3993) moet de term ‘beschikken’ zo worden uitgelegd dat deze ziet op de mogelijkheid van een betrokkene de bezitting feitelijk aan te wenden om in de noodzakelijke kosten te voorzien. In een dergelijke situatie is het aan de betrokkene om aannemelijk te maken dat het tegendeel het geval is. Volgens de rechtbank is appellant daar niet in geslaagd. De rechtbank heeft daarbij van belang geacht dat:

1. uit de door appellant overgelegde ‘Overeenkomst Privépakket’ blijkt dat rekening 50 en de daarbij behorende rekening 43 bij aangaan van die overeenkomst op naam van appellant zijn gesteld en dat appellant ook als pashouder van rekening 50 is geregistreerd;

2. uit de zich in het dossier bevindende bankafschriften van de rekeningen 50 en 43 blijkt dat hierop het adres van appellant is vermeld;

3. de omstandigheid dat appellant de bankpas en de randomreader aan Y heeft gegeven niet meebrengt dat appellant niet meer over het geld op rekening 43 kan beschikken. De enkele, niet nader onderbouwde stelling dat appellant alleen met de bankpas geld van de rekening kan halen acht de rechtbank niet aannemelijk, te minder nu appellant ter zitting heeft verklaard dat hij rekening 43 wel zou kunnen sluiten;

4. e omstandigheid dat het geldbedrag op rekening 43 fiscaal niet wordt gezien als vermogen, niet betekent dat appellant dit niet feitelijk kan aanwenden om in de noodzakelijke kosten van het bestaan te voorzien;

5. het dossier een aantal tegenstrijdigheden bevat. Zo heeft Y verklaard dat hij zijn ondernemingen begin 2014 wilde opheffen, terwijl rekening 43 al in oktober 2013 is geopend en hierop op 30 oktober 2013 al een bedrag van € 60.000,- was gestort. Ook heeft appellant eerst verklaard dat het geld op rekening 43 van X was en later dat het van Y is.

Mede gelet op de hoogte van het geldbedrag op rekening 43 in de periode in geding had het appellant volgens de rechtbank redelijkerwijs duidelijk kunnen zijn dat het hier om gegevens van financiële aard ging die van invloed zijn op het recht op AIO-aanvulling. Door de Svb niet op de hoogte te stellen van het bestaan van deze rekening heeft appellant de op hem rustende inlichtingenverplichting geschonden als gevolg waarvan de Svb ten onrechte AIO-aanvulling heeft verleend. De Svb was dan ook verplicht de AIO-aanvulling van appellant over de periode in geding in te trekken en de teveel betaalde AIO-aanvulling van appellant terug te vorderen.

Over de boete heeft de rechtbank overwogen dat de Svb heeft voldaan aan de bewijslast dat appellant zijn inlichtingenverplichting heeft geschonden, zodat de Svb verplicht was appellant een boete op te leggen. De rechtbank acht de opgelegde boete, waarbij is uitgegaan van normale verwijtbaarheid, evenredig, passend en geboden.

3. In hoger beroep heeft appellant zich op hierna te bespreken gronden tegen de aangevallen uitspraak gekeerd.

4. De Raad komt tot de volgende beoordeling.

Voor zover appellant heeft beoogd aan te voeren dat de Svb niet heeft aangetoond dat appellant de op hem rustende inlichtingenverplichting heeft geschonden, slaagt deze beroepsgrond evenmin. Tussen partijen is niet in geschil dat appellant de rekeningen 43 en 50 op zijn naam had staan. De omstandigheid dat die rekeningen op zijn naam staan rechtvaardigt de veronderstelling dat de op die rekening staande tegoeden bestanddelen vormen van het vermogen waarover appellant beschikt of redelijkerwijs kan beschikken. Gelet op wat hiervoor is overwogen in 4.2.2 heeft appellant geen feiten gesteld waardoor redelijke twijfel wordt gewekt aan de redengevende kracht van dit (bewijs)vermoeden. Appellant is er dan ook niet in geslaagd het vermoeden te ontzenuwen. Voor de conclusie dat de tegoeden op rekening 43 en 50 bestanddelen vormen van het vermogen waarover appellant beschikt of redelijkerwijs kan beschikken, bestaat daarom een toereikende grondslag. Voorts is tussen partijen niet in geschil dat appellant van de bankrekeningen 43 en 50 en de daarop staande tegoeden geen melding heeft gemaakt bij de Svb. Het had appellant redelijkerwijs duidelijk moeten zijn dat de tegoeden op de betreffende rekeningen van invloed kunnen zijn op het recht op AIO-aanvulling. Dat betekent dat de Svb heeft aangetoond dat appellant onjuiste of onvolledige inlichtingen heeft verstrekt. Van deze schending van de inlichtingenverplichting kan appellant een verwijt worden gemaakt. Gelet hierop was de Svb gehouden met toepassing van artikel 18a, eerste lid, gelezen in samenhang met artikel 47a, derde lid, van de PW appellant een boete op te leggen.

Tegen de hoogte van de boete heeft appellant geen gronden aangevoerd. De opgelegde boete van € 2.771,33 is evenredig aan de ernst van de overtreding, de mate van verwijtbaarheid en de overige over appellant gebleken omstandigheden.

Uit 4.1 tot en met 4.5 volgt dat het hoger beroep niet slaagt. De aangevallen uitspraak zal daarom worden bevestigd.