Parket bij de Hoge Raad, 28-08-2012, BX3816, 11/00172

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te 's-Gravenhage wegens "Overtreding van artikel 5 van de Wegenverkeerswet 1994 veroordeeld tot "een geldboete van € 500,--, subsidiair tien dagen hechtenis en ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de tijd van zes maanden voorwaardelijk met een proeftijd van één jaar.

2. Namens verdachte heeft mr. Th.J. Kelder, advocaat te 's-Gravenhage, twee middelen van cassatie voorgesteld.

3. Het eerste middel klaagt dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6 EVRM is overschreden.

4. Het cassatieberoep is ingesteld op 18 juni 2010. De stukken van het geding zijn blijkens een daarop gezet stempel op 15 juli 2011 bij de Hoge Raad binnengekomen. Nu aan de verdachte evenwel een geldboete van minder dan € 1000,- en een geheel voorwaardelijke ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen is opgelegd, kan met de enkele constatering dat de redelijke termijn is overschreden, worden volstaan.(1)

5. Het middel is tevergeefs voorgesteld.

6. Het tweede middel richt zich tegen de bewezenverklaring, tegen de verwerping van het verweer dat het zeer wel mogelijk is dat het slachtoffer voor verdachte van rechts kwam en op de splitsing is gekeerd, en tegen de verwerping van het beroep op afwezigheid van alle schuld.

De verdachte heeft ter terechtzitting in beroep van 27 mei 2010 verklaard - zakelijk weergegeven-:

Op 8 september 2008 reed ik vanaf de Arkelsedijk richting de rotonde. Ik reed met een lege container en was onderweg naar de Ambonstraat gelegen op Avelingen Oost. Deze route neem ik gemiddeld zes keer per dag, het is een zeer bekende route voor mij. Om vanaf de Arkelsedijk richting de rotonde te gaan, moet je een scherpe bocht rechtsaf maken. Op de kruising van de Arkelsedijk met het Paardenwater zitten haaientanden. Ongeveer 10 á 20 meter voor die kruising met haaientanden ben ik gestopt en heb ik gekeken of er (tegemoetkomend) verkeer was. Om de bocht aan te snijden ben ik eerst naar links gedraaid. Vervolgens, toen ik ter hoogte van de middenstreep van de Stoep van Ceelen zat, heb ik de bocht naar rechts ingezet. Ten tijde van het inzetten van deze manoeuvre heb ik steeds in de gaten gehouden of er overige weggebruikers waren, desondanks heb ik de fietser niet gezien. In één keer zag ik de fietser voor me, daarvoor heb ik de fietser niet gezien. Toen ik de kruising op reed was ik me ervan bewust dat ik voorrang moest verlenen.

2. De verklaring van de verdachte.

De verdachte heeft ter terechtzitting in eerste aanleg van 29 september 2009 verklaard - zakelijk weergegeven-:

Op 8 september 2008 reed ik als bestuurder van een terminaltrekker op de kruising van de Arkelsedijk te Gorinchem. Ik heb daar geen voorrang verleend aan een fietser. Ik heb de fietser over het hoofd gezien. Een terminaltrekker is een voertuig met beperkte snelheid met een oplegger.

3. Het proces-verbaal van verkeersongevalanalyse d.d. 16 oktober 2008 van de politie Zuid-Holland-Zuid, nr. 08092008.1445.0507, opgemaakt in de wettelijke vorm door opsporingsambtenaren. Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven-:

als relaas van deze opsporingsambtenaren:

Op 8 september 2008 vond plaats op het T-kruispunt van de voor het openbaar verkeer openstaande wegen, de Stoep van Ceelen met de Arkelsedijk te Gorinchem. De Stoep van Ceelen was als voorrangsweg aangeduid middels borden volgens Model B1 van bijlage 1 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990, met dien verstande dat bestuurders op de Stoep van Ceelen voorrang hadden. Voor bestuurders die over de Arkelsedijk deze voorrangsweg naderde, werd dit kenbaar gemaakt door aldaar een kort voor het kruispunt duidelijk zichtbaar gemaakt bord volgens Model B6 van bijlage 1 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 en de aanwezige haaientanden op het wegdek.

De bestuurder van het motorrijtuig met beperkte snelheid met zijn voertuig in aanrijding kwam met een fietser die voor hem van links kwam en op een voorrangsweg reed. De fietser is ten gevolge van deze aanrijding komen te overlijden.

Uit onderzoek is gebleken dat de bestuurder van de terminaltrekker het kruispunt niet zodanig heeft genaderd dat hij de daarop naderende fietser van links, tijdig heeft opgemerkt en voor heeft laten gaan. De oorzaak van de aanrijding was gelegen in het onaangepaste verkeersgedrag van de bestuurder van de terminaloplegger.

4. Het proces-verbaal d.d. 10 september 2008 van de politie Utrecht, district Utrecht zuid, nr. LJN PL0918/08-272166, opgemaakt in de wettelijke vorm door een opsporingsambtenaar. Dit proces-verbaal houdt onder meer in - zakelijk weergegeven-:

Uit onderzoek is gebleken dat [slachtoffer] op 8 september 2008 als bestuurder van een tweewielige fiets, betrokken is geraakt bij een verkeersongeval. Dit verkeersongeval heeft plaatsgevonden op de voor het openbaar rij - en ander verkeer openstaande weg, de kruising van wegen gevormd door de Arkelsedijk en de Stoep van Ceelen in de gemeente Gorinchem. Ten gevolge van dit verkeersongeval bekwam het slachtoffer ernstig hersen- en inwendig letsel en werd voor medische behandeling overgebracht naar het Universitair Medisch Centrum Utrecht, Heidelberg 100 te Utrecht. Op 8 september 2008 is het slachtoffer voornoemd, volgens zijn behandeld arts aan zijn opgelopen verwondingen overleden. Bij het overlijden van [slachtoffer] waren aanwezig; [betrokkene 1] ev. [betrokkene 2] en [betrokkene 2]. Zij verklaarden beiden, ieder voor zich: "Ik was zojuist aanwezig bij het overlijden van [slachtoffer], zijnde mijn vader en schoonvader.""

Het hof zal wat betreft het overzicht van de feiten en omstandigheden, aansluiten bij hetgeen de rechtbank dienaangaande in het beroepen vonnis heeft overwogen, omdat het hof zich daarmee verenigt.

De verdachte reed op 8 september 2008 als bestuurder van een motorrijtuig met beperkte snelheid (inclusief oplegger) over de Arkelsedijk te Gorinchem richting de T-kruising met de Stoep van Ceelen. De Stoep van Ceelen is een voorrangsweg. Op de Arkelsedijk is voor de kruising met de Stoep van Ceelen een voorrangsbord (Bord B6) geplaatst en zijn haaientanden op de weg aangebracht. De verdachte wist dat hij een voorrangsweg naderde. De verdachte is bekend met de verkeerssituatie ter plaatse omdat hij voor zijn werk dagelijks meermalen over deze T-kruising rijdt. De verdachte is naar zijn zeggen ongeveer 20 meter voor de kruising gestopt om te kijken of hij met zijn voertuig rechtsaf kon slaan.

De verdachte is daarna opgetrokken en is richting de kruising gereden. De verdachte heeft verklaard dat hij bij het oprijden van de kruising niet harder dan 10 kilometer per uur reed. De verdachte heeft zijn voertuig niet onmiddellijk voor de kruising wederom tot stilstand gebracht, maar heeft wel nogmaals gekeken of het kruispunt vrij was en is toen de kruising opgereden om rechtsaf te slaan. Toen de verdachte het kruisingsvlak opreed zag hij plotseling een fietser voor zijn cabine. Hij heeft daarop volop geremd en zijn voertuig tot stilstand gebracht. Verdachte kon echter niet meer voorkomen dat de fietser werd geraakt. Verdachte heeft er geen verklaring voor waarom hij de fietser niet eerder heeft gezien. Het uitzicht dat de verdachte bij nadering van de kruising daarop had, was volledig vrij. Voorts waren er geen bijzondere weersomstandigheden en kunnen er geen infrastructurele oorzaken worden aangemerkt die van invloed zouden kunnen zijn geweest op het ontstaan van het ongeval.

Ter terechtzitting in eerste aanleg en in hoger beroep is namens de verdachte aangevoerd dat niet is komen vast te staan wat er feitelijk is gebeurd en of [slachtoffer], het slachtoffer, daadwerkelijk van links op de voorrangsweg kwam aangereden.

In de visie van de verdediging is het zeer wel mogelijk dat [slachtoffer] van rechts kwam en op het kruisingsvlak is gekeerd. Deze mogelijkheid is nader uitgewerkt in het door de verdediging ingebrachte rapport van deskundige A. Speldekamp van ASConsult. Indien [slachtoffer] op het kruisingsvlak is gekeerd was er sprake van een bijzondere verrichting en had hij de verdachte voorrang moeten verlenen.

Het hof gaat er gelet op de positie waarin de fiets van het slachtoffer werd aangetroffen vanuit dat [slachtoffer] van links op de voorrangsweg kwam aangereden. Naar het oordeel van het hof is er geen enkele reden om aan te nemen dat de fietser niet van links op de voorrangsweg kwam aangereden.

Naar het oordeel van het hof kan - gelet op het bovenstaande - worden vastgesteld dat de verdachte op 8 september 2008 op de Arkelsedijk te Gorinchem geen voorrang heeft verleend aan een op een voorrangsweg rijdende fietser. De verdachte heeft door deze verkeersfout een ongeval met zeer ernstige gevolgen veroorzaakt."

11. Kennelijk en niet onbegrijpelijk heeft het Hof het subsidiair tenlastegelegde "zonder zich ervan te vergewissen dat die kruising vrij was" aldus verstaan dat verdachte zich niet de zekerheid heeft verschaft dat de kruising vrij was. Aldus verstaan kan uit de gebezigde bewijsmiddelen worden afgeleid dat verdachte de splitsing op is gereden "zonder zich ervan te vergewissen dat die kruising vrij was". De splitsing was immers, zoals uit de gebezigde bewijsmiddelen volgt, niet vrij omdat zich op de splitsing een fietser bevond. Verdachte heeft blijkens diens voor het bewijs gebezigde verklaringen in de veronderstelling verkeerd dat hij zich bedoelde zekerheid had verschaft, maar gezien de door hem niet tijdig gesignaleerde aanwezigheid van de fietser op de splitsing ten onrechte. Zoals hij ter terechtzitting in eerste aanleg heeft verklaard (bewijsmiddel 2) heeft hij de fietser over het hoofd gezien.

13. De gereden snelheid en het volop remmen zijn niet redengevend voor de bewezenverklaring. De bewezenverklaring rept daar immers niet van terwijl uit het arrest ook niet blijkt dat het Hof deze feiten indirect voor het bewijs heeft gebezigd. Daarom behoeven die feiten geen steun te vinden in de gebezigde bewijsmiddelen noch behoeven de bewijsmiddelen te worden aangeduid waaraan die feiten zijn ontleend.

verwijs ik naar hetgeen ik hierna onder 20 e.v. uiteenzet.

16. De verdachte beschrijft hier hoe hij zich gedragen heeft, erin resulterend dat hij de fietser, aan wie hij volgens zijn verklaring voorrang had moeten verlenen (bewijsmiddel 2 ) niet heeft gezien. Zoals in verdachtes verklaring besloten ligt waren 10 à 20 meter voor de kruising stoppen en vervolgens tijdens de daarop ingezette manoeuvre in de gaten houden of er overige weggebruikers waren niet toereikend om de fietser aan wie verdachte voorrang moest verlenen, tijdig waar te nemen. Daarom zijn deze passages redengevend voor de bewezenverklaring.

18. Aan de verdachte is subsidiair onder meer tenlastegelegd dat hij gevaar voor verkeer op de weg heeft veroorzaakt doordat hij een op de voorrangsweg rijdende fietser niet voor heeft laten gaan en geen voorrang heeft gegeven. Bij pleidooi in hoger beroep wordt aan de gestelde wijze van rijden onder aanhaling van art. 54 RVV 1990 de conclusie verbonden dat niet de verdachte - zoals in het subsidiair tenlastegelegde besloten ligt - de fietser voor had moeten laten gaan maar de fietser als degene die een bijzondere manoeuvre uitvoerde de verdachte. Daarom strekt dit verweer kennelijk ten betoge dat niet kan worden bewezen dat verdachte, zoals hem subsidiair is tenlastegelegd, gevaar voor verkeer op de weg heeft veroorzaakt doordat hij een op de voorrangsweg rijdende fietser niet voor heeft laten gaan en geen voorrang heeft gegeven.

20. Het Hof heeft het verweer niet alleen verworpen op grond van de positie waarin de fiets van het slachtoffer werd aangetroffen, maar ook op grond van de overweging dat er geen enkele reden is om aan te nemen dat de fietser niet van links op de voorrangsweg kwam aangereden.

21. Het oordeel van het Hof moet kennelijk aldus worden begrepen dat het Hof de zijdens verdachte gestelde manoeuvre van de fietser niet aannemelijk acht, omdat - zoals volgens de toelichting op het middel in het deskundigen rapport wordt gesteld - het fietsstuur naar links is verbogen en de krasschade aan het door verdachte bestuurde motorrijtuig is veroorzaakt door het rechter handvat van de fiets, omdat die schade past bij de door het Hof aangenomen rijrichting van het slachtoffer, en omdat - zoals het Hof kennelijk mede in zijn oordeel heeft betrokken - het door de deskundige aannemelijk geachte keren door een fietser op een splitsing juist terwijl een trekker met oplegger doende is de splitsing op te rijden een op dat ogenblik en op die plaats allesbehalve voor de hand liggende manoeuvre is. Aldus verstaan is het oordeel van het Hof niet onbegrijpelijk en behoefde het Hof - gelet op de aan zijn oordeel ten grondslag liggende gronden - zijn oordeel niet nader te motiveren.

22. Gelet op de door het Hof aan zijn oordeel ten grondslag gelegde gronden, in het bijzonder dat het door de deskundige aannemelijk geachte keren door een fietser een allesbehalve voor de hand liggende manoeuvre is, doet zich hier een geval voor waarin het Hof ter weerlegging van de gestelde alternatieve toedracht kon oordelen dat deze niet aannemelijk is geworden en behoefde het Hof - anders dan in de toelichting op het middel (2.19) wordt gesteld - ter onderbouwing van zijn oordeel dus geen wettige bewijsmiddelen te noemen.

24. Het middel faalt.

25. Gronden waarop de Hoge Raad gebruik zou moeten maken van zijn bevoegdheid de bestreden uitspraak ambtshalve te vernietigen heb ik niet aangetroffen. Deze conclusie strekt tot verwerping van het beroep.

AG