Rechtbank Rotterdam, 18-03-2010, BL8046, 09/1137

Sector Bestuursrecht

Enkelvoudige kamer

[eiser], wonende te [land], eiser,

gemachtigde mr. N.D. Dane, advocaat te Woerden,

de korpsbeheerder van de regiopolitie Rotterdam-Rijnmond, verweerder,

gemachtigde mr. J.J. Blanken, advocaat te ’s-Gravenhage.

1 Ontstaan en loop van de procedure

1 Bij ongedateerd besluit, op 28 of 30 maart 2006 per fax verzonden, (hierna: het intrekkingsbesluit), heeft verweerder het besluit van 2 september 2002, inhoudende dat eiser gebruik kan maken van de Tijdelijke Ouderenregeling, ingetrokken. Tegen eerstgenoemd besluit heeft eiser bij brief van 20 april 2006 bezwaar gemaakt.

6 Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 30 oktober 2009. Aanwezig waren eiser en zijn gemachtigde. Verweerder heeft zich laten vertegenwoordigen door zijn gemachtigde.

Aangezien het onderzoek naar het oordeel van de rechtbank niet volledig is geweest, heeft de rechtbank het onderzoek bij brief van 9 november 2009 heropend teneinde een getuige te horen. Het onderzoek ter zitting is hervat op de zitting van 8 februari 2010. Aanwezig waren eiser, zijn gemachtigde, de gemachtigde van verweerder en getuige [naam getuige].

2 Overwegingen

1 Uit paragraaf 2, onder punt 2 van de Circulaire van 12 maart 1999 met nummer EA99/UO58951 volgt dat de Tijdelijke Ouderenregeling (hierna: TOR) betrekking heeft op politieambtenaren die op 15 maart 1999 49 jaar of ouder waren en op die datum tevens recht hadden op functioneel leeftijdsontslag (hierna: FLO).

3.3.1 Verweerder heeft zich op het standpunt gesteld dat van strijd met het rechtszekerheidsbeginsel geen sprake kan zijn, nu het aan eiser te wijten is dat op 2 september 2002 een onjuist besluit is genomen. Eiser heeft volgens verweerder bewust onjuiste informatie verstrekt.

In de eerste plaats is in dit verband van belang dat eiser op 14 oktober 2000 en 30 januari 2001 de bij de brieven van 13 oktober 2000 en 30 januari 2001 gevoegde antwoordformulieren heeft ondertekend en aan verweerder gestuurd, waarmee hij heeft bevestigd dat hij op grond van zijn aanstelling op 12 maart 1999 en zijn leeftijd op 1 januari 2001 de aanspraken behoudt die gelijk zijn aan die van de op dat moment geldende FLO-regeling, tenzij hij op 31 december 2000 geen executieve aanstelling meer heeft dan wel geen voor FLO-aangewezen functie meer vervult.

In de tweede plaats is van belang dat eiser in zijn ongedateerde verzoek om in aanmerking te komen voor de TOR melding heeft gemaakt van het feit dat hij in 1999 een paar maanden buiten het korps werkzaam is geweest.

In de derde plaats is van belang dat eiser, blijkens het verslag van de hoorzitting op 13 oktober 2008, ten overstaan van de bezwaarschriftencommissie heeft gesteld dat hij beschouwd werd per 8 maart 1999 (opnieuw) in dienst te zijn getreden bij verweerder, maar dat hij om salaristechnische redenen pas is aangesteld op 1 april 1999. Dat de datum van 15 maart 1999 van belang was, werd hem pas later duidelijk. Hij wist niet of hij 8 maart 1999 of 1 april 1999 moest aanhouden. Hij heeft in de periode van 8 maart 1999 tot 1 april 1999 handboeien opgehaald, een dossier doorgenomen en meerdere dagen op de werkvloer doorgebracht. Het vorenstaande is door verweerder in de bezwaarfase niet ontkend.

3.3.2 De rechtbank ziet geen grond voor het oordeel dat eiser niet te goeder trouw was toen hij de antwoordformulieren op 14 oktober 2000 en 30 januari 2001 ingevuld heeft zoals hij dat heeft gedaan. Het is de rechtbank duidelijk geworden dat eiser onder bijzondere omstandigheden is teruggekeerd in dienst van verweerder en alhoewel thans niet meer kan worden vastgesteld dat eiser destijds harde toezeggingen zijn gedaan over behoud van rechten, komt het de rechtbank, gelet op de uit het dossier blijkende feiten en omstandigheden, niet onaannemelijk voor dat eiser in de veronderstelling verkeerde dat hij geen arbeidsrechtelijke nadelen zou ondervinden van zijn (her)indiensttreding. Daarbij neemt de rechtbank in het oordeel mee dat eiser, zoals hij steeds heeft gesteld en door verweerder gedurende de bezwaarfase nimmer is bestreden, feitelijk reeds werkzaamheden verrichtte sinds 8 maart 1999. Hieruit volgt niet dat hij ook juridisch gezien in dienst was bij verweerder, maar het komt de rechtbank niet onaannemelijk voor dat hierdoor bij eiser onduidelijkheid is ontstaan over zijn rechtspositie. Deze onduidelijkheid is voorts gevoed door de mededeling in de brief van 13 oktober 2000 dat gebleken is dat hij op dat moment in aanmerking kwam voor deze overgangsregeling, welke mededeling nog eens is herhaald in de brief van 30 januari 2001. Eiser heeft er op mogen vertrouwen dat deze mededelingen van verweerder juist zijn en heeft er niet vanuit hoeven gaan dat deze mededelingen niet op enig onderzoek van de zijde van verweerder zijn gebaseerd. Het voorgaande neemt niet weg dat eiser zelf had kunnen constateren dat hetgeen in de brieven 13 oktober 2000 en 30 januari 2001 stond feitelijk niet correct was. Gelet echter op de hiervoor genoemde omstandigheden ziet de rechtbank in het feit dat eiser dit niet heeft gedaan, althans dit niet op antwoordformulieren heeft aangegeven, onvoldoende aanleiding voor het oordeel dat sprake was van kwade trouw. In dit oordeel heeft de rechtbank bovendien betrokken het feit dat eiser het eerdergenoemde ongedateerde schrijven aan verweerder heeft gericht waarin hij verzoekt om toepassing van de TOR en zelf uitdrukkelijk aangeeft enkele maanden niet in dienst te zijn geweest. Niet valt in te zien dat eiser dit schrijven aan verweerder zou hebben gericht indien hij bewust trachtte verweerder te misleiden. In het feit dat eiser eind juli 2005 een verklaring van de heer [naam] heeft gevraagd en gekregen en deze destijds niet aan verweerder heeft overgelegd, ziet de rechtbank geen aanleiding voor een ander oordeel. Immers, reeds gelet op het tijdsverloop sinds de invulling van de antwoordformulieren kan hieruit niet worden afgeleid dat eiser destijds niet te goeder trouw is geweest. Bovendien heeft eiser een aannemelijke verklaring gegeven voor het opvragen van deze verklaring, namelijk dat hij toen voor het eerst van de zijde van het ABP een signaal kreeg dat er mogelijk iets niet in de orde was met zijn FLO aanspraken, terwijl dat voorheen niet het geval was.

Er is naar het oordeel van de rechtbank gelet op het voorgaande geen sprake van een situatie waarin het ontbreken van goede trouw aan de zijde van eiser in de weg zou staan aan een beroep op het rechtszekerheidsbeginsel of enig ander beginsel van behoorlijk bestuur zijnerzijds.

3.3.3 Voor de vraag of de herstelbeslissing strijd oplevert met het rechtszekerheids-beginsel is voorts van belang de vraag hoe lang het besluit van 2 september 2002 rechtskracht heeft gehad en of er ook andere omstandigheden aan de orde zijn waardoor de herstelbeslissing een ingrijpend karakter heeft.

De rechtbank stelt vast dat het onjuiste besluit van 2 september 2002 ruim drieënhalf jaar rechtskracht heeft gehad, te weten tot aan de intrekking daarvan bij besluit van 28 of 30 maart 2006. Dat het besluit van 2 september 2002 reeds was ingetrokken voordat eiser feitelijk gebruik zou maken van de TOR maakt dit niet anders. Eiser heeft immers gedurende de periode van drieëneenhalf jaar rekening gehouden met zijn vervroegde uittreding per 1 april 2006 met gebruikmaking van de TOR. Eiser heeft ook zijn toekomstplannen, waaronder de verhuizing naar [land], gebaseerd op deze verwachting. De rechtbank volgt verweerder dan ook niet in zijn stelling dat geen sprake is van een besluit dat lange tijd rechtskracht heeft gehad zoals bedoeld in de hiervoor aangehaalde uitspraak van de Centrale Raad van Beroep.

De rechtbank ziet voorts niet in dat eiser geruime tijd voor 1 april 2006 zelf reeds had moeten inzien dat het besluit van 1 september 2002 onjuist was en dat de uitdiensttreding per 1 april 2006 met gebruikmaking van de TOR niet zou doorgaan. Eiser heeft ter zitting gesteld dat hij 17 november 2005 thuis is gebeld door zijn leidinggevende de heer [naam], naar aanleiding van een overleg dat op die dag heeft plaatsgevonden tussen mevrouw [naam] en de heer [naam] over de mogelijke TOR aanspraken van eiser. In dit telefoongesprek heeft [naam] eiser medegedeeld dat hij gebruik zou kunnen gaan maken van de TOR regeling, aldus eiser. Eiser heeft naar aanleiding van deze mededeling op 19 november 2005 onomkeerbare stappen gezet in het kader van zijn emigratie naar [land]. Ter zitting van 8 februari 2010 heeft de rechtbank de heer [naam] als getuige gehoord. Deze getuige heeft ter zitting verklaard dat hij destijds inhoudelijk geen beslissingbevoegdheid had ten aanzien van deze kwestie en zich dan ook inhoudelijk niet met deze kwestie bemoeide. [naam] trad slechts op als procesbewaker en verzorgde de communicatie hierover jegens eiser. [naam] kon zich het telefoongesprek met eiser in november 2005 herinneren. Hij werd in de auto gebeld door de heer [naam] over deze kwestie. Deze mededeling kwam naar aanleiding van een vergadering die dag, waarvan hij niet meer weet of hij daarbij aanwezig was. [naam] heeft toen een telefoongesprek met eiser gevoerd waarin hij eiser heeft medegedeeld dat het binnen afzienbare tijd de positieve kant op dreigde te gaan.

Vaststaat dat ruim vóór de beoogde ingang van de TOR, op 1 april 2006, binnen de organisatie van verweerder is gesproken over de situatie van eiser en dat men bekend was met eisers plannen om naar [land] te emigreren. Uit het door de gemachtigde van verweerder eerst ter zitting van 8 februari 2010 overgelegde e mailbericht van [naam] van 30 maart 2006 volgt onder andere dat [naam] wel aanwezig was bij de vergadering op 17 november 2005. Evenzeer volgt daaruit dat verweerder ermee bekend was dat de situatie van eiser voor de nodige spanningen zorgde in diens gezin. Ook staat in dit e mailbericht dat [naam] tegenover eiser heeft aangegeven dat hij nog niet wist hoe het besluit op zijn verzoek om in aanmerking te komen voor de TOR zou gaan luiden. De rechtbank vermag evenwel niet in te zien waarom ervoor gekozen is om eiser mede te delen dat het de positieve kant op leek – of dreigde – te gaan, indien niet vrijwel zeker was dat eisers verzoek zou worden ingewilligd. Temeer nu bekend was dat eiser plannen had om te emigreren en deze plannen afhingen van de beslissing op zijn verzoek, had verweerder dienaangaande meer voorzichtigheid dienen te betrachten. Op zijn minst genomen is hierdoor een situatie gecreëerd waardoor bij eiser de verwachting is gewekt dat na uitvoerig overleg tussen de daartoe bevoegde leidinggevenden is besloten dat hij met ingang van 1 april 2006, conform het besluit van 1 september 2002, gebruik zou mogen gaan maken van de TOR. Bovendien is sprake van bijzondere omstandigheden (de geplande emigratie) waardoor de herstel-beslissing een ingrijpend karakter heeft.

3.5.2 De redelijke termijn vangt aan op het moment dat het bestuursorgaan het bezwaarschrift ontvangt. Naar vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep, onder meer de uitspraak van 26 januari 2009 (LJN BH1009), wordt in een procedure in drie instanties, te weten bezwaar, beroep en hoger beroep, de bezwaarfase als een afzonderlijke instantie aangemerkt, nu het hier gaat om een in beginsel verplichte procedure voor de behandeling van een tussen partijen bestaand geschil, die moet worden gevolgd alvorens de belanghebbende dit geschil aan de rechter kan voorleggen. De redelijke termijn voor een procedure in drie instanties is in zaken zoals deze in beginsel niet overschreden als die procedure in haar geheel niet langer dan vier jaar in beslag heeft genomen.

Heeft in zaken zoals deze de totale procedure langer dan vier jaar geduurd, dan dient vervolgens per instantie te worden bezien of sprake is van een langere behandelingsduur dan gerechtvaardigd, waarbij de verschillende instanties in beginsel binnen de volgende termijnen zouden moeten worden afgerond: bezwaar een half jaar, beroep anderhalf jaar en hoger beroep twee jaar. Hierbij geldt dat doorgaans geen sprake zal zijn van een te lange behandelingsduur in de rechterlijke fase in haar geheel, als deze niet meer dan drie en een half jaar heeft geduurd.

Is in een of meer instanties sprake van een langere behandelingsduur dan gerechtvaardigd, dan is er een overschrijding van de redelijke termijn in de procedure als geheel. Met het oog op de vaststelling van de hoogte van de voor de overschrijding toe te kennen schadevergoeding dient vervolgens de omvang van de overschrijding te worden vastgesteld. Daarbij vormt in zaken zoals deze de genoemde termijn van vier jaar in beginsel het uitgangspunt.

Naar vaste jurisprudentie van de Centrale Raad van Beroep, onder meer de uitspraak van 10 juni 2009 (LJN BI9386), moet de vraag of de redelijke termijn is overschreden worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Daarbij zijn van betekenis de ingewikkeldheid van de zaak, de wijze waarop de zaak door het bestuursorgaan en de rechter is behandeld, het processuele gedrag van de betrokkene gedurende de hele procesgang en de aard van de maatregel en het daardoor getroffen belang van de betrokkene, zoals ook uit de jurisprudentie van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens - onder meer het arrest van 27 juni 2000, Frydlender, LJN AN6601, en het arrest van 29 maart 2006, Pizzati, LJN AX7382 - naar voren komt. De hiervoor vermelde criteria kunnen onder omstandigheden aanleiding geven overschrijding van deze behandelingsduren gerechtvaardigd te achten.

De Centrale Raad van Beroep acht in het algemeen een vergoeding gepast van € 500,- per half jaar of gedeelte daarvan waarmee de redelijke termijn in de procedure als geheel is overschreden.

3.5.4 De behandeling van de procedure als gevolg van het intrekkingsbesluit heeft als

volgt plaatsgevonden:

- van 20 april 2006 tot en met 19 februari 2009 (twee jaar, negen maanden en 30 dagen): bestuurlijke besluitvorming (bezwaarfase);

- van 31 maart 2009 tot en met 18 maart 2010 (elf maanden en achttien dagen): rechterlijke oordeelsvorming (beroepsfase).

De behandeling van de procedure als gevolg van de besluiten van 1, 4 en 17 augustus 2006 heeft als volgt plaatsgevonden

- van 11 september 2006 tot en met 19 februari 2009 (twee jaar, vier maanden en acht dagen): bestuurlijke besluitvorming (bezwaarfase);

- van 31 maart 2009 tot en met 18 maart 2010 (elf maanden en achttien dagen): rechterlijke oordeelsvorming (beroepsfase).

De behandeling van de procedure als gevolg van het besluit van 19 december 2006 heeft als volgt plaatsgevonden:

- van 21 december 2006 tot en met 19 februari 2009 (twee jaar, één maand en 29 dagen): bestuurlijke besluitvorming (bezwaarfase);

- van 31 maart 2009 tot en met 18 maart 2010 (elf maanden en achttien dagen): rechterlijke oordeelsvorming (beroepsfase).

De behandeling van de procedure als gevolg van het besluit van 4 mei 2007 heeft als volgt plaatsgevonden:

- van 8 mei 2007 tot en met 19 februari 2009 (één jaar, negen maanden en elf dagen): bestuurlijke besluitvorming (bezwaarfase);

- van 31 maart 2009 tot en met 18 maart 2010 (elf maanden en achttien dagen): rechterlijke oordeelsvorming (beroepsfase).

3.5.7 De bestuurlijke fase als gevolg van het intrekkingsbesluit heeft in totaal 33 maanden en 30 dagen geduurd, gerekend vanaf de datum van het ontvangen bezwaarschrift tot aan de datum van het bestreden besluit. De termijn van een half jaar is daarmee in beginsel overschreden met 27 maanden en 30 dagen.

De bestuurlijke fase als gevolg van de overige primaire besluiten heeft in alle gevallen eveneens langer dan zes maanden in beslag genomen. De overschrijding van die termijn bedraagt respectievelijk één jaar, tien maanden en acht dagen, één jaar, zeven maanden en 29 dagen en één jaar, 3 maanden en elf dagen.

De rechterlijke fase heeft in totaal elf maanden en achttien dagen geduurd; de redelijke termijn van anderhalf jaar is derhalve niet overschreden.

3.5.10 Eiser heeft gezien het vorenstaande ten aanzien van de overschrijding van de redelijke termijn in de procedure als gevolg van het intrekkingsbesluit recht op schadevergoeding van € 500,- per half jaar of deel daarvan, derhalve op een bedrag van € 1500,- in totaal. Nu de overschrijding geheel aan verweerder is toe te rekenen, zal verweerder worden veroordeeld tot vergoeding van het volledige bedrag.

Gelet op de onderlinge samenhang tussen het intrekkingsbesluit en de overige primaire besluiten ziet de rechtbank aanleiding de schadevergoeding ten aanzien van de overige primaire besluiten te matigen tot nihil.

3 Beslissing

De rechtbank,