Centrale Raad van Beroep, 26-02-2019, ECLI:NL:CRVB:2019:718, 17/3365 PW

Appellant heeft op 16 april 2013 aan het college gemeld dat hij inkomsten uit modellenwerk had genoten ten bedrage van € 200,-. Het college heeft die inkomsten in mindering gebracht op de bijstand van appellant. Bij brief van 12 juni 2013 heeft appellant gemeld dat hij af en toe modellenwerk en figuratie doet en daarvoor kleine bedragen

(€ 25,- tot € 100,- met een enkele uitschieter naar € 200,-) ontvangt. Hij heeft daarbij opgemerkt dat hij voor dit werk naar alle uithoeken van het land moet reizen en dat er door de reiskosten maar heel weinig van overblijft. Appellant wenst van het college te vernemen of hij op het formulier inkomstenverklaring nadere uitleg moet geven. In het kader van een heronderzoek heeft een medewerker van de gemeente Rijswijk (medewerker) op

10 september 2013 met appellant gesproken. Tijdens dit gesprek heeft appellant een overzicht overgelegd van de vergoedingen die hij heeft ontvangen voor zijn modellenwerk en de onkosten die hij daarvoor heeft gemaakt. De medewerker schrijft in de rapportage van het heronderzoek dat zij appellant te kennen heeft gegeven dat zijn verdiensten moeten worden ingehouden op de bijstand. Bij brief van 11 september 2013 heeft appellant het college meegedeeld dat het modellenwerk dat hij af en toe doet voorlopig niet meer is dan een hobby, dat het meer kost dan het oplevert en dat hij er beter mee kan ophouden als elke vergoeding in mindering wordt gebracht op zijn uitkering. Het heronderzoek heeft niet geleid tot inhouding van de door appellant gemelde inkomsten uit modellenwerk op de bijstand of tot terugvordering van kosten van bijstand. Appellant heeft daarna geen opgave meer gedaan van inkomsten.

Naar aanleiding van een melding van een consulent dat appellant te zien was in commercials en/of reclamespots heeft een handhaver van de gemeente Rijswijk onderzoek verricht naar de rechtmatigheid van de aan appellant verleende bijstand. In dat kader heeft hij onderzoek verricht op het internet. De handhaver heeft geconstateerd dat op de Facebookpagina van appellant melding is gemaakt van modellenwerk. Op de casting websites van [website 1] en [website 2] heeft hij een profiel van appellant aangetroffen waarop appellant zich aanbiedt als model. Uit door de handhaver opgevraagde informatie bij opdrachtgevers van appellant blijkt dat appellant voor de verrichte werkzaamheden is betaald. Op 21 september 2015 heeft een gesprek met appellant plaatsgevonden. Appellant heeft daarbij verklaard dat hij werkzaamheden heeft verricht als model en figurant en dat hij geen administratie heeft bijgehouden. Appellant is in de gelegenheid gesteld om uiterlijk

29 september 2015 alsnog een aantoonbare en verifieerbare administratie over te leggen. Van deze gelegenheid heeft hij geen gebruik gemaakt. De bevindingen van het onderzoek zijn neergelegd in een rapportage van 2 oktober 2015.

De onderzoeksresultaten zijn voor het college aanleiding geweest om bij besluit van

28 oktober 2015 (besluit 1) de bijstand met ingang van 1 november 2013 in te trekken en bij besluit van 9 november 2015 (besluit 2) de gemaakte kosten van bijstand over de periode van 1 november 2013 tot en met 31 augustus 2015 tot een bedrag van € 24.856,82 van appellant terug te vorderen. Daaraan heeft het college ten grondslag gelegd dat appellant in elk geval vanaf 1 november 2013 op geld waardeerbare activiteiten heeft verricht en de op hem rustende wettelijke inlichtingenverplichting heeft geschonden door daarvan geen melding te maken bij het college. Als gevolg daarvan is het recht op bijstand niet vast te stellen.

Bij besluit van 23 november 2015 (besluit 3) heeft het college appellant wegens schending van de wettelijke inlichtingenverplichting een bestuurlijke boete opgelegd van

€ 8.100,-.

Appellant heeft zich op 9 november 2015 gemeld om bijstand aan te vragen. Op

26 november 2015 heeft hij de aanvraag ingediend. Bij besluit van 8 maart 2016 (besluit 4) heeft het college deze aanvraag afgewezen. Bij besluit van 8 juli 2016 (bestreden besluit 2) heeft het college het bezwaar tegen besluit 4 ongegrond verklaard. Daaraan heeft het college ten grondslag gelegd dat appellant maandelijks op zijn bankrekening geldbedragen ter hoogte van € 1.500,- of € 2.000,- van zijn moeder heeft ontvangen en daarmee beschikt over inkomsten die hoger zijn dan de bijstandsnorm. Appellant verkeert daarom niet in bijstandbehoevende omstandigheden.

Appellant heeft zich op 20 maart 2016 opnieuw gemeld om bijstand aan te vragen. Op

8 april 2016 heeft hij de aanvraag ingediend. Bij besluit van 7 juni 2016 (besluit 5) heeft het college deze aanvraag afgewezen. Bij besluit van 9 september 2016 (bestreden besluit 3) heeft het college het bezwaar tegen besluit 5 ongegrond verklaard. Daaraan heeft het college ten grondslag gelegd dat appellant op 14 maart 2016 en 24 mei 2016 op zijn bankrekening geldbedragen ter hoogte van € 2.000,- van zijn moeder heeft ontvangen en dat die bedragen als middelen moeten worden aangemerkt. Appellant verkeert daarom niet in bijstandbehoevende omstandigheden.

Aan appellant is ter uitvoering van de uitspraak van de rechtbank Den Haag van

15 december 2017, met kenmerk SGR 17/3023, met ingang 3 augustus 2016 weer bijstand naar de norm voor een alleenstaande verleend.

Intrekking en terugvordering

Appellant heeft aangevoerd dat de medewerker hem tijdens het gesprek op

10 september 2013 heeft meegedeeld dat zijn modellenwerk moet worden aangemerkt als een hobby en dat de inkomsten daaruit niet van belang zijn voor de verlening van bijstand. Hij mocht er daarom op vertrouwen dat hij die werkzaamheden en inkomsten niet bij het college hoefde te melden. Deze beroepsgrond slaagt niet. Voor een geslaagd beroep op het vertrouwensbeginsel is in elk geval vereist dat van de kant van het tot beslissen bevoegde orgaan uitdrukkelijke, ondubbelzinnige en onvoorwaardelijke toezeggingen zijn gedaan die bij de betrokkene gerechtvaardigde verwachtingen hebben gewekt. In de gedingstukken zijn geen aanknopingspunten te vinden voor het standpunt dat de medewerker tijdens het gesprek op 10 september 2013 aan appellant een dergelijke toezegging heeft gedaan. Uit de rapportage waarin verslag van het gesprek van 10 september 2013 wordt gedaan, blijkt dat niet. Voorts heeft de betreffende medewerker in een e-mail van 28 juni 2016 betwist dat hij die toezegging heeft gedaan.

Appellant heeft ter zitting betoogd dat de tijdens het onder 1.2 genoemde gesprek van

10 september 2013 door hem gemelde werkzaamheden en inkomsten niet hebben geleid tot inhoudingen op de bijstand of tot terugvordering van kosten van bijstand en dat hij daarom meende dat hij die werkzaamheden en inkomsten niet bij het college hoefde te melden. Dit betoog faalt. Voor zover bij appellant door het achterwege blijven van inhouding of terugvordering twijfel rees of zijn werkzaamheden en inkomsten van belang konden zijn voor de verlening van bijstand, had hij daarin aanleiding moeten zien contact op te nemen met het college om op dit punt duidelijkheid te verkrijgen.

Appellant heeft aangevoerd dat aan de hand van het door hem in hoger beroep overgelegde overzicht van zijn inkomsten en uitgaven in de periode van 1 november 2011 tot en met 20 augustus 2015 met bijlagen het recht op bijstand in de te beoordelen periode kan worden vastgesteld. Deze beroepsgrond slaagt niet. Niet is komen vast te staan dat het overzicht een compleet beeld geeft van de werkzaamheden en inkomsten van appellant in de te beoordelen periode. Zo zijn de werkzaamheden en inkomsten van na 20 augustus 2015 niet in het overzicht opgenomen. Verder zijn de bijlagen die appellant heeft overgelegd ontoereikend om de in het overzicht vermelde werkzaamheden en inkomsten te kunnen verifiëren. Zo is van lang niet alle door appellant gestelde opdrachten een door de opdrachtgever ondertekend contract aanwezig waaruit blijkt hoeveel voor het uitvoeren van de opdracht wordt betaald. Waar die gegevens wel aanwezig zijn, sluiten de in het door appellant opgestelde overzicht vermelde bedragen niet altijd aan bij de in de contracten genoemde bedragen. Zo blijkt uit een schrijven van [castingbureau] dat appellant voor een commercial voor [regio] op 15 mei 2014 € 250,- heeft ontvangen, maar is in het door appellant overgelegde overzicht slechts € 150,- verantwoord, is van de ontvangst op zijn bankrekening van € 311,50 op 15 december 2014 van [castingbureau] in het door appellant opgestelde overzicht slechts € 200,- verantwoord en is van de opdracht van [productiehuis] op

5 februari 2014 in verband waarmee op 17 maart 2014 € 356,24 op zijn bankrekening bijgeschreven, maar € 187,25 in het overzicht verantwoord. Het overzicht is dus niet volledig. Daarom kan niet van het door appellant opgestelde overzicht worden uitgegaan. Verder heeft appellant bij verschillende opdrachten in het overzicht vermeld dat voor het uitvoeren van de opdracht contant is betaald of dat de inkomsten door een vriend of broer zijn ontvangen in verband met een lening en ontbreken bewijzen van ontvangst van inkomsten. Die ontvangsten zijn niet te verifiëren. Ook daarom kan niet van het door appellant opgestelde overzicht worden uitgegaan.

Op grond van wat is overwogen in 4.1 tot en met 4.8 was het college op grond van

artikel 54, derde lid, eerste volzin, van de PW gehouden de bijstand van appellant met ingang van 1 november 2013 in te trekken. Het hoger beroep voor zover dat op de intrekking van de bijstand ziet, slaagt dan ook niet.

Tegen de terugvordering van de kosten van bijstand over de periode van

1 november 2013 tot en met 31 augustus 2015 heeft appellant geen zelfstandige gronden aangevoerd, zodat de terugvordering geen bespreking behoeft.

Boete

Het college is bij de afstemming van de boete wat de mate van verwijtbaarheid betreft, uitgegaan van grove schuld. Appellant heeft aangevoerd dat van grove schuld geen sprake is geweest. Deze beroepsgrond slaagt. Zoals de Raad eerder heeft overwogen (uitspraak van

11 januari 2016, ECLI:NL:CRVB:2016:13) is van grove schuld slechts dan sprake indien de handelwijze van de belanghebbende als een ernstige, aan opzet grenzende, mate van nalatigheid moet worden gekwalificeerd. Aangezien grove schuld is te beschouwen als een strafverzwarende omstandigheid ten opzichte van normale verwijtbaarheid, ligt het op de weg van het college om aan te tonen dat daarvan sprake is. Wat het college aan zijn standpunt dat in dit geval sprake is van grove schuld ten grondslag heeft gelegd, komt er, zoals ter zitting nader is toegelicht, op neer dat appellant, gelet op de in 1.2 weergegeven feiten uit 2013, wist dat hij zijn modellenwerk en de daarmee verworven inkomsten bij het college moest melden, maar dat daarna gedurende een lange periode niet heeft gedaan. Het college heeft hiermee niet aangetoond dat bij appellant sprake is geweest van een ernstige aan opzet grenzende nalatigheid bij het niet melden van zijn werkzaamheden en inkomsten. Van betekenis daarvoor is dat de door appellant tijdens het gesprek van 10 september 2013 gemelde werkzaamheden en inkomsten om - blijkens het verhandelde ter zitting ook voor het college onduidelijke redenen - niet hebben geleid tot inhoudingen op de bijstand of tot terugvordering van kosten van bijstand.

Afwijzing van de aanvraag van 26 november 2015

Uit de gedingstukken komt naar voren dat op de bankrekening van appellant in de hier te beoordelen periode op 9 november 2015 een geldbedrag van € 2.000,- en op

31 oktober 2015 en 8 februari 2016 geldbedragen van € 1.500,-, afkomstig van de moeder van appellant, zijn bijgeschreven. Volgens het college beschikt appellant daarmee over inkomsten die hoger zijn dan de bijstandsnorm en heeft hij daarom geen recht op bijstand.

Uit 4.23 tot en met 4.26 volgt dat het college de door appellant ontvangen bedragen ten onrechte heeft aangemerkt als inkomen en ten onrechte heeft besloten dat appellant op die grond geen recht heeft op bijstand. De rechtbank heeft dat niet onderkend. Dit betekent dat de aangevallen uitspraak niet in stand kan blijven (ook) voor zover daarbij het beroep tegen bestreden besluit 2 ongegrond is verklaard. Doende wat de rechtbank zou behoren te doen, zal de Raad het beroep tegen bestreden besluit 2 gegrond verklaren en dat besluit vernietigen. Het college heeft ter zitting desgevraagd bevestigd dat, als de door appellant ontvangen bedragen geen inkomsten zijn, appellant in de hier te beoordelen periode voldoet aan de voorwaarden voor het verlenen van bijstand. De Raad ziet hierin aanleiding om met toepassing van

artikel 8:72, derde lid, aanhef en onder b, van de Awb besluit 4 te herroepen en aan appellant met ingang van 9 november 2015 bijstand toe te kennen naar de norm voor een alleenstaande.

Afwijzing van de aanvraag van 8 april 2016

Aan het besluit tot afwijzing van de aanvraag van 8 april 2016 ligt het uitgangspunt ten grondslag dat de aanvraag van 26 november 2015 is afgewezen en er opnieuw bijstand moest worden aangevraagd. Dit uitgangspunt moet - achteraf bezien - voor onjuist worden gehouden. In 4.27 is immers geoordeeld dat de afwijzing van de aanvraag van

26 november 2015 geen stand houdt en dat met ingang van 9 november 2015 bijstand naar de norm voor een alleenstaande wordt toegekend. Omdat daarmee de grondslag voor het doen van de aanvraag van 8 april 2016 ontbreekt, is ook de grondslag aan het besluit tot afwijzing van die aanvraag komen te ontvallen. De rechtbank heeft dat niet onderkend.

Zoals onder 1.9 is overwogen, is aan appellant met ingang van 3 augustus 2016 weer bijstand verleend naar de norm voor een alleenstaande. Dat betekent dat uit een oogpunt van finale geschilbeslechting aanleiding bestaat te beoordelen of appellant van 9 maart 2016 tot

3 augustus 2016 recht heeft op bijstand.

Vaststaat dat de appellant in de periode van 20 maart 2016 tot en met 7 juni 2016 verkeerde in een situatie als in 4.24 bedoeld. Hij ontving toen geen bijstand. Niet in geschil is dat de in 4.31 genoemde bedragen die op de bankrekening van appellant zijn bijgeschreven afkomstig zijn van de moeder van appellant, zodat de herkomst van die bijschrijvingen bekend is. Ter zitting heeft de vertegenwoordiger van het college verklaard dat niet in geschil is dat die bijschrijvingen waren bedoeld om in het levensonderhoud van appellant te voorzien. Voorts zijn de betreffende bedragen bijgeschreven op de bankrekening van appellant onder vermelding van “lening”. Ten slotte blijkt uit de gedingstukken niet dat appellant in de periode van 20 maart 2016 tot en met 7 juni 2016 ander inkomen ontving. De gedingstukken bieden daarvoor ook geen aanknopingspunten. Gelet hierop is voldaan aan de in 4.25 genoemde eisen. Hieruit volgt dat het college de door appellant op 14 maart 2016 en

24 mei 2016 ontvangen bedragen ten onrechte als middelen heeft aangemerkt.

Kosten

5. Aanleiding bestaat het college te veroordelen in de kosten van appellant. Deze kosten worden begroot op € 1.024,- in bezwaar, € 2.048,- in beroep € 1.024,- in hoger beroep, in totaal € 4.096,- voor verleende rechtsbijstand.