Parket bij de Hoge Raad, 09-10-2009, BD9216, 07/12605

Nr. 07/12605

1 juli 2008

MR. M.E. VAN HILTEN

ADVOCAAT-GENERAAL

PROCUREUR-GENERAAL BIJ DE HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

Derde kamer (A)

Douanerechten

Bindende tariefinlichting (2004)

2.2. Op 26 april 2004(2) heeft C B.V. voor belanghebbende schriftelijk een verzoek gedaan om afgifte van - voor zover in cassatie van belang(3) - een bindende tariefinlichting (hierna: BTI) voor:

"Artikelen om patiënten tijdens een operatie op temperatuur te houden door middel van warme lucht die in de dekens en/of tube geblazen wordt door een warmelucht-generator. Zonder aansluiting op dit apparaat zijn de goederen onbruikbaar."

2.3. Met dagtekening 23 augustus 2004 heeft de Inspecteur(4) onder kenmerk 0001 de litigieuze BTI verstrekt. In de BTI is het product als volgt omschreven:

"Een afdeklaken vervaardigd van twee gelaste vellen kunststof bevestigd op een drager van gebonden textielvlies. De vellen kunststof zijn zodanig aan elkaar gelast dat tussen de twee vellen een soort buizenstelsel is ontstaan. Via twee vulopeningen kan warme lucht in het buizenstelsel worden geblazen. De buitenste laag kunststof is voorzien van een zilverkleurige coating. Ter weerszijde van het laken zijn uitsparingen gemaakt, aan de ene zijde voorzien van een strook kunststof en aan de andere zijde van een strook papier die een plakrand voor de strook kunststof beschermt. Het laken wordt gebruikt in ziekenhuizen voor het warmhouden van een patiënt tijdens een operatie of tijdens transport."

2.4.1. Het goed in kwestie is een deken, bestaande uit twee vellen kunststoffolie die aan elkaar zijn gelast waar lucht tussen geblazen kan worden. Eén vel is voorzien van luchtdoorlatend, gebonden textielvlies, blauw van kleur; het andere vel is voorzien van een zilverkleurige coating. Tussen de vellen kunststoffolie bevinden zich luchtkanalen. Via twee vulopeningen kan gefilterde warme lucht in de luchtkanalen worden geblazen. De vulopeningen hebben een doorsnee van ongeveer zes centimeter en zijn versterkt met een kartonnen vlak van ongeveer 15 bij 15 centimeter. Op dit kartonnen vlak (en deels eroverheen) is een sticker aangebracht van ongeveer 12 bij 18 centimeter, waarop is vermeld:

"CE 0344

In Compliance With Medical Device Directive (93/42/EEC)"

2.6. De in 2.5 vermelde handleiding bij het monster bevat de volgende waarschuwingen:

"CAUTION: United States Federal Law restricts this device to sale by or on the order of a physician. (...)

2.8. Op 3 juni 2003 is door G B.V. aan de producent van de warmtedeken een certificaat afgegeven voor "Air Hyper/Hypothermia Blankets". In het certificaat is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

"(...) G hereby declares that the above mentioned manufacturer fulfils the relevant provisions of "Besluit Medische Hulpmiddelen", the Dutch transposition of the Directive 93/42/EEC of 14 June 1993 concerning medical devices, and that for the above mentioned product category as specified in the addendum belonging to this certificate, the Conformity Assessment Procedure Annex II, for Class II products, is executed by the Manufacturer in accordance with the provisions of the Council Directive 93/42/EEC of 14 June 1993. (...)"

2.9. Tot de gedingstukken behoort een tweetal artikelen uit medische tijdschriften.(6) Eén daarvan is het artikel 'Warming Units, Patient, Forced-Air' uit Healthcare Product Comparison System, uitgave juli 2001. Het artikel vermeldt onder meer het volgende:

"Forced-air hyperthermia units warm patients convectively (i.e., warm air is blown across the patient). These units were originally used in the postanesthesia care unit (PACU) for warming of the whole body following surgical procedures; they have since moved into the operating room (OR) for warming parts of the body during surgery. In all cases, they are designed to reduce hypothermia and speed recovery time. Maintaining normothermia in the perioperative setting has been shown to significantly speed healing, reduce wound infections, and shorten hospital stays (...)"

2.10. Bij beschikking van 10 juni 2002 heeft de inspecteur van de Belastingdienst/Douane P, een verzoek van C B.V. om terugbetaling van douanerechten toegewezen.(7) Blijkens het tot de gedingstukken behorende verzoek om terugbetaling en de daarbij gevoegde, aan belanghebbende gerichte, factuur, heeft het verzoek mede betrekking op de warmtedeken (artikelnummer 343) die onderwerp is van deze procedure. De beschikking is als volgt gemotiveerd:

"Na beoordeling van de bij het verzoek gevoegde stukken, monster en (...) ben ik van mening dat de goederen te weten soort dekens die met door een toestel opgewekte warme lucht gevuld worden, ingedeeld kunnen worden onder goederencode 9018.9085.00, tarief 0%. De dekens, gebruikt om onderkoeling tegen te gaan, kunnen worden gezien als een toebehoren voor een apparaat gebruikt in medische kringen."

3.2. Het Hof was van oordeel dat de BTI de correcte tariefpost vermeldde en heeft daartoe het volgende overwogen:

"6.1. De zinsnede in de tekst van post 3005 'en dergelijke artikelen' grijpt terug op de woorden 'watten, gaas, verband'. Deze artikelen moeten worden gebruikt voor geneeskundige of chirurgische doeleinden. Het onderhavige artikel wordt weliswaar gebruikt bij operaties maar kan niet op één lijn worden gesteld met watten, gaas en verband, daar het niet een functie vervult die verband houdt met de behandeling en bescherming van een wond. Het kan dan ook niet worden ingedeeld onder de door belanghebbende primair voorgestane post 3005.

5.1.2. Verwezen zij bijvoorbeeld naar het arrest van het HvJ EG van 23 maart 1972, Günther Henck, 36/71, Jurispr. blz. 187, waarin het HvJ EG overwoog:

"(...) dat de indeling van waren onder het gemeenschappelijk douanetarief, in het belang van de rechtszekerheid en van de werkzaamheden der administratie, in beginsel op grond van hun objectieve kenmerken geschiedt;(...)".

5.1.3. Van de meer recente arresten van het HvJ EG wijs ik op dat van 18 juli 2007, Op- en Overslagbedrijf Van der Vaart, C-402/06, Jurispr. I-104:

"19 Volgens vaste rechtspraak moet, in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle, het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de GN-posten en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven (...)"

5.2.1. De primair door belanghebbende voorgestane post 3005 90 99 van het GDT luidde ten tijde van de afgifte van de BTI als volgt:(10)

3005Watten, gaas, verband en dergelijke artikelen (bijvoorbeeld zwachtels, pleisters, mosterdpleisters), geïmpregneerd of bedekt met farmaceutische zelfstandigheden of opgemaakt voor de verkoop in het klein voor geneeskundige, chirurgische, tandheelkundige of veeartsenijkundige doeleinden:

(...)

3005 90 - andere:

(...)

- - andere:

(...)

3005 90 99 - - - andere

5.2.3. Al in de jaren tachtig van de vorige eeuw zag de Tariefcommissie zich gesteld voor de vraag wanneer een goed als een 'dergelijk artikel' als watten, gaas of verband in de zin van de toenmalige post 30.04 van het GDT kon worden aangemerkt. Deze tariefpost vertoont grote gelijkenis met de huidige post 3005 van het GDT en luidde destijds(11):

"watten, gaas, verband en dergelijke artikelen, geïmpregneerd of bedekt met farmaceutische zelfstandigheden of opgemaakt voor de verkoop in het klein voor geneeskundige of voor chirurgische doeleinden (zwachtels en pleisters, mosterdpleisters, enz.)..."

5.2.4. In de aan de Tariefcommissie voorgelegde zaak ging het om de indeling van:

"afdekdoeken welke bestonden uit vliezen celstof gescheiden door een kunststoffolie, welke niet geïmpregneerd of bedekt zijn met farmaceutische zelfstandigheden maar stuk voor stuk steriel zijn verpakt in enveloppes, opgemaakt voor de verkoop in het klein voor chirurgische doeleinden en welke slechts eenmaal worden gebruikt bij chirurgische ingrepen voor het afdekken van het lichaam van de patiënt, zodanig dat de plaats van de ingreep wordt vrijgelaten."(12)

5.2.5. De Tariefcommissie legde het HvJ EG de prejudiciële vraag voor of de desbetreffende afdekdoeken als 'dergelijke artikelen' in de zin van de (oude) post 30.04 van het GDT konden worden aangemerkt. Het HvJ EG beantwoordde deze vraag in zijn arrest van 6 oktober 1982, Nederlandsch Bevrachtingskantoor, 37/82, Jurispr. blz. 3481, bevestigend, daartoe - voor zover voor de onderhavige casus van belang - het volgende overwegende:

"8. (...) dat de samenstelling en de vorm van de in post 30.04 opgesomde artikelen te zeer onderling verschillen om ervan te kunnen uitgaan dat de in deze tariefpost bedoelde gelijksoortigheid daarin moet worden gezocht. Zoals de Commissie in haar opmerkingen beklemtoont, ligt de gelijksoortigheid in werkelijkheid in hun functie, namelijk het afdekken of beschermen van een wond teneinde de genezing daarvan te bevorderen of te versnellen.

9. Ontegenzeggelijk hebben afdekdoeken, die worden gebruikt om een zo goed mogelijke aseptie tijdens operatieve ingrepen te waarborgen, ten doel de genezing van de patiënt te bevorderen door het gevaar voor infectie te verminderen. Hieruit volgt dat de doeken moeten worden beschouwd als gelijksoortige artikelen als die welke zijn genoemd onder post 30.04."

5.3.2. Ten tijde van de verstrekking van de litigieuze BTI luidde de subsidiair door belanghebbende voorgestane post als volgt:

"9018Instrumenten, apparaten en toestellen voor de geneeskunde, voor de chirurgie, voor de tandheelkunde of voor de veeartsenijkunde, daaronder begrepen scintigrafische en andere elektromedische apparaten en toestellen, alsmede apparaten en toestellen voor onderzoek van het gezichtsvermogen:

(...)

9018 90- andere instrumenten, apparaten en toestellen:

(...)

9018 90 85- - andere"

5.3.5. In de toelichting van de Internationale Douaneraad op het geharmoniseerd systeem (verder: GS-toelichting) is aangegeven dat onder post 9018 van het GDT vallen:

"een grote groep instrumenten, apparaten en toestellen, van ongeacht welk materiaal (edel metaal daaronder begrepen), die het kenmerk dragen dat het normaal gebruik daarvan in de regel de tussenkomst vergt van een persoon met een medische opleiding (huisarts, chirurg, tandarts, verloskundige, enz.), bij het stellen van diagnose, bij het voorkomen of behandelen van een ziekte, bij het opereren, enz. (...)"

5.3.11. Met dit oordeel volgde het HvJ EG de opvatting van A-G Kokott(17), naar punt 61 van wier conclusie het HvJ EG in punt 52 van het arrest uitdrukkelijk verwijst. In bedoeld punt 61 van haar conclusie overwoog de A-G:

"Alles samengenomen dient post 9021 GN derhalve ruim te worden uitgelegd en alle medische voorwerpen te omvatten die voor de in deze post genoemde medische doeleinden kunnen worden gebruikt. (...) Het begrip 'toestel' mag dus niet als beperking van de technische verschijningsvorm van het product worden opgevat, maar dient eveneens 'hulpmiddelen', 'middelen', 'producten' of 'voorwerpen' te omvatten, die bestemd zijn om door inplanting in het lichaam gebreken te verhelpen."

5.3.16. In dit verband wijs ik op het arrest van het HvJ EG van 15 februari 2007, RUMA,

C-183/06, Jurispr. I-1559, waarin het ging om de indeling van toetsenbordfolie. Na in punt 36 eraan te hebben herinnerd dat de bestemming van een product een objectief indelingscriterium kan zijn, overweegt het HvJ EG in punt 37 van het arrest (cursivering van mijn hand):

"In casu sluiten de structuur van de toetsenbordfolie - met name de speciaal voor een bepaald type mobiele telefoon geschikte vorm - en de manier waarop hij werkt, ieder ander gebruik van deze folie dan als onderdeel van die telefoon uit. Door de eigenschappen van de toetsenbordfolie wordt tevens een zekere mate van dichtheid van de telefoon verzekerd, doordat met name het indringen van stof en vocht wordt verhinderd."

5.3.18. Ik noem in dit verband het eerder vermelde arrest Thyssen, C-459/93. Daarin draaide het om de indeling van poedervormige, gedoseerde en steriele mengsels van verschillende aminozuren voor de bereiding van infuusoplossingen (vgl. punt 2 van het arrest). Met betrekking tot het mogelijke gebruik van de betreffende mengsels anders dan voor de bereiding van infuusoplossingen overweegt het HvJ EG als volgt:

"16. (...) is het gebruik van de in geding zijnde aminozuren in de voeding theoretisch denkbaar, maar economisch hoogst onwaarschijnlijk, daar de tegen hoge kosten bereikte grote microbiologische en chemische zuiverheid en het pyrogeenvrije karakter van het product een dergelijk gebruik in de praktijk beletten. (...)

17. Nu het orale gebruik van het in geding zijnde produkt in de menselijke voeding louter theoretisch is, is dit product dus wegens zijn objectieve kenmerken en eigenschappen - steriliteit, pyrogeenvrij karakter, grote zuiverheid, nauwkeurige dosering van de verschillende aminozuren - naar zijn aard voor medisch gebruik bestemd. (...)"

5.3.19. Daarnaast kan worden gewezen op het arrest van het HvJ EG van 11 januari 2007, B.A.S. Trucks, C-400/05, Jurispr. blz. I-311 inzake de indeling van voertuigen als 'dumpers, ontworpen voor gebruik in het terrein'. Naar het oordeel van het HvJ EG kon de omstandigheid:

"39. (...) dat een dumper zodanig is ontworpen dat hij niet alleen in het terrein kan rijden, maar ook over de verharde, openbare weg, op zich niet volstaan om de indeling van dat voertuig als dumper in de zin van GN-postonderverdeling 8704 10 uit te sluiten.

(...)

41. (...) dat die postonderverdeling ziet op dumpers in de zin van de genoemde onderverdeling die speciaal en primair zijn ontworpen voor gebruik buiten de verharde, openbare weg. Dat dumpers kenmerken hebben waardoor zij, bijkomend, over de verharde, openbare weg kunnen rijden, staat niet in de weg aan de indeling ervan als dumpers in de zin van die postonderverdeling".

5.3.20. Het beoordelen van de objectieve kenmerken en eigenschappen om de (daaraan inherente) bestemming van een goed te kunnen vaststellen is een taak die de nationale rechter het beste zelf kan uitvoeren omdat hij daartoe beter toegerust is dan de Europese rechter in Luxemburg. Aldus leid ik af uit de jurisprudentie van het HvJ EG. Ik wijs bijvoorbeeld op het arrest van 8 juni 2006, Sachsenmilch, C-196/05, Jurispr. I-5161, punt 19, waarin het HvJ EG overwoog:

"Vervolgens moet worden benadrukt dat wanneer het Hof een prejudiciële vraag krijgt voorgelegd op het gebied van de tariefindeling, het veeleer tot taak heeft de nationale rechter de criteria aan te reiken aan de hand waarvan deze de betrokken producten correct in de GN kan indelen, dan zelf deze indeling te verrichten, te meer daar het Hof niet altijd over de daarvoor noodzakelijke gegevens beschikt. De nationale rechter lijkt hiertoe in ieder geval beter toegerust."

5.3.25. In dit verband wijs ik op de uitspraak van het Hof Amsterdam van 9 november 2004, nr. 02/7122 DK, LJN AR5904 (DR 2005/3) inzake de indeling van zogenoemde bloedzakken onder post 9018 van het GDT. In punt 6.2 van die uitspraak overweegt het Hof Amsterdam - voor zover van belang - dat (cursivering MvH):

"Gelet op de bijzondere kenmerken van de litigieuze bloedzakken (...) waaronder de aanprikpoorten en het materiaal waarvan de bloedzakken gemaakt zijn (high gas permeability polyolefin), alsmede in aanmerking nemende hetgeen ter zitting door partijen is verklaard omtrent de bloedzakken, acht de Douanekamer aannemelijk dat deze bestemd zijn om te worden gebruikt voor het aftappen, bewaren en vervolgens toedienen middels een transfusietoestel, van trombocyten en dat deze handelingen in de regel plaatsvinden onder medisch toezicht, hetgeen blijkens de aanhef van de GS-Toelichting op post 9018 één van de kenmerken is van de onder deze post in te delen producten. Gelet op de specifiek medische bestemming van de onderhavige bloedzakken vallen deze naar het oordeel van de Douanekamer, gelet op Aantekening 2, aanhef en letter r, op hoofdstuk 39 en Aantekening 1, aanhef en letter f, op hoofdstuk 90, onder de reikwijdte van hoofdstuk 90."

5.4.2. In aantekening 2, onder b, op hoofdstuk 90 is bepaald dat delen of toebehoren waarvan kan worden onderkend dat zij uitsluitend of hoofdzakelijk bestemd zijn voor een bepaalde machine, instrument, apparaat of toestel, worden ingedeeld onder de post waaronder deze machines, instrumenten, apparaten of toestellen vallen. De tekst van aantekening 1, aanhef en onder f en die van aantekening 2 op hoofdstuk 90 luiden, voor zover van belang, als volgt:

"1. Dit hoofdstuk omvat niet:

f). delen voor algemeen gebruik in de zin van aantekening 2 op afdeling XV, van onedel metaal (afdeling XV) en dergelijke artikelen van kunststof (hoofdstuk 39);

2. Behoudens het bepaalde in aantekening 1 hiervoor, worden delen en toebehoren van de bij dit hoofdstuk bedoelde machines, apparaten, toestellen, instrumenten of artikelen ingedeeld met inachtneming van de volgende regels:

a) delen en toebehoren die als zodanig onder een der posten van dit hoofdstuk of van hoofdstuk 84, 85 of 91 (...) kunnen worden ingedeeld, blijven onder die posten ingedeeld;

b) delen en toebehoren niet bedoeld onder a) hiervoor, waarvan kan worden onderkend dat zij uitsluitend of hoofdzakelijk bestemd zijn voor een bepaalde machine of voor een bepaald instrument, apparaat of toestel, dan wel voor verschillende onder eenzelfde post vallende machines, instrumenten, apparaten of toestellen (...), worden ingedeeld onder de post waaronder deze machines, instrumenten, apparaten of toestellen vallen;

c) (...)."

5.4.3. Op grond van het vorenstaande worden delen of toebehoren van instrumenten, apparaten en toestellen die onder post 9018 vallen, ook onder die post ingedeeld. De GS-toelichting op post 9018 bevestigt dit:

"Delen en toebehoren

Met inachtneming van het gestelde in de Aantekeningen 1 en 2 IDR op hoofdstuk 90 (...) worden delen en toebehoren van apparaten en toestellen bedoeld bij deze post eveneens onder post 9018 ingedeeld."

5.4.6. In het vorenvermelde arrest Peacock (over de indeling van netwerkkaarten) overwoog het HvJ EG:

"De toelichtingen bij het geharmoniseerde systeem van de WDO nemen als voorbeeld van toebehoren, de diskettes voor het reinigen van diskettestations van automatische gegevensverwerkende machines. Netwerkkaarten hebben duidelijk een ander karakter, dat dichter aansluit bij de voorbeelden van een eenheid die in de toelichtingen bij het geharmoniseerde systeem van de WDO worden vermeld. Zo worden in toelichting I D betreffende post 8471 van de gecombineerde nomenclatuur genoemd: besturings- en aanpassingseenheden die de centrale eenheid met andere automatische gegevensverwerkende machines verbinden, alsook signaalomzetters die, aan de invoerzijde, zorgen dat de ingevoerde signalen door de machine worden verstaan, of die, aan de uitvoerzijde, de behandelde signalen omzetten in signalen die verder extern kunnen worden gebruikt."

5.4.7. In haar conclusie bij de zaak Turbon II - in welke zaak de vraag aan de orde was of een inktcartridge als deel of toebehoren van een printer aangemerkt moet worden - merkt A-G Kokott omtrent de invulling van het begrip 'toebehoren' op:

"Zoals het Hof in punt 32 van het eerste arrest(29) evenwel terecht heeft vastgesteld, is een indeling van de inktcartridges als "toebehoren" onder GN-post 8473 niet mogelijk. Immers, blijkens de GS-toelichting bij post 8473 geldt in deze post als toebehoren slechts een uitrusting die het apparaat in kwestie aanvullende functies verleent bovenop de standaardfuncties.(...)(30) Daaraan schort het bij dergelijke inktcartridges, die weliswaar de standaardfuncties van de printer kunnen waarborgen, maar geen verdere functie toevoegen."

1 Zo blijkt uit het uittreksel uit het handelsregister van de Kamer van Koophandel dat is gevoegd als bijlage bij beroepschrift in cassatie.

2 Uit vak 5 van de bindende tariefinlichting leid ik af dat het verzoek op 3 mei 2004 bij de Inspecteur is ingekomen.

3 Uit de gedingstukken blijkt dat C B.V. op 26 april 2004 meer bindende tariefinlichtingen heeft aangevraagd voor verschillende artikelen om patiënten rondom een operatie warm te houden. Dat zal ook de reden zijn waarom in de aanvraag gesproken wordt over 'artikelen' (meervoud). Zie in dit verband ook vak 9 van het aanvraagformulier.

4 De inspecteur van de Belastingdienst Douane P.

5 Richtlijn 93/42/EEG van de Raad van 14 juni 1993 betreffende medische hulpmiddelen, Pb L 169.

6 Bijlage 6 bij de motivering van het beroepschrift van 24 februari 2005.

7 Bijlage 8 bij de motivering van het beroepschrift van 24 februari 2005.

8 Voor het Hof was (mogelijke) indeling in post 4818 90 10 van het GDT ook in geschil. Indeling in deze post komt in cassatie niet aan de orde.

9 LJN BB3335.

10 Verordening (EG) nr. 1789/2003 van de Commissie van 11 september 2003, Pb L 281.

11 Zie punt 4 van het arrest van het HvJ EG van 6 oktober 1982, Nederlandsch Bevrachtingskantoor, 37/82, Jurispr. blz. 3481.

12 Zie punt 6 van het arrest van het HvJ EG van 6 oktober 1982, Nederlandsch Bevrachtingskantoor, 37/82, Jurispr. blz. 3481.

13 Waarbij overigens opvalt dat het Hof spreekt over 'behandeling en bescherming' van een wond. De term 'behandeling van een wond' is niet ontleend aan het arrest Nederlandsch Bevrachtingskantoor.

14 In de Spaanse versie: 'instrumentos y aparatos'; in de Italiaanse versie: 'strumenti ed apparecchi' en in de Deense versie: 'instrumenter og apparater'. Gelet op het arrest van het HvJ EG van 6 oktober 1982, Cilfit, 283/81, Jurispr. blz. 3415, punt 18 zouden alle taalversies van de richtlijn naast elkaar moeten worden gelegd. In zijn arrest van 5 december 1996, Reisdorf, C-85/95, V-N 1997/402, punt 22, lijkt het HvJ EG dat zó uit te leggen dat vergelijking van de bij de vaststelling van de desbetreffende communautaire regels - in dat geval de Zesde richtlijn - geldende authentieke taalversies voldoende is. De A-G's Jacobs (conclusie van 10 juli 1997, Wiener S.I., C-338/95, Jurispr. I-6495) en Colomer (conclusie van 30 juni 2005, Gaston Schul III, C-461/03, Jurispr. 2005 I-10513) trekken voorts de werkbaarheid van het in het Cilfit-arrest gegeven vergelijkingscriterium - mijns inziens terecht - in twijfel. Hoewel het derhalve de vraag is of echt álle taalversies van de desbetreffende communautaire regeling met elkaar moeten worden vergeleken, lijkt het mij dat vergelijking van verschillende taalversies wel aan de orde is (blijft) bij de interpretatie van communautaire bepalingen. Ik heb mij daarbij beperkt tot de mij (min of meer) bekende talen.

15 Zie punten 51 en 52 van het arrest.

16 In de zin van post 9021 van het GDT: 'Orthopedische artikelen en toestellen, daaronder begrepen (...) en andere voor het verhelpen of verlichten van gebreken of van kwalen dienende apparatuur, die door de patiënt in de hand wordt gehouden of op andere wijze wordt gedragen, dan wel wordt ingeplant.'

17 Zie in dit verband de punten 59 tot en met 62 van de conclusie van A-G J. Kokott voor het arrest.

18 HvJ EG 23 maart 1972, Henck, 36/71, Jurispr. blz. 187, punt 4, HvJ EG 28 maart 2000, Holz Geenen, C-309/98, Jurispr. I-1975, punt 15, HvJ EG 1 juni 1995, Thyssen, C-459/93, Jurispr. I-1381, punt 13, HvJ EG 4 maart 2004, Krings, C-130/02, Jurispr. I-2121, punt 30, HvJ EG 13 juli 2006, Uroplasty, C-514/04, Jurispr. I-6721, punt 42, HvJ EG 15 februari 2007, RUMA, C-183/06, Jurispr. I-1559, punt 36 en HvJ EG 18 juli 2007, Op- en Overslagbedrijf Van der Vaart, C-402/06, Jurispr. I-104, punt 29.

19 Daaraan doet niet af dat het HvJ EG in sommige van de hem voorgelegde gevallen alvast een voorschot neemt op de door de verwijzende rechter te nemen beslissing 'ten einde hem een nuttig antwoord te geven'.

20 De Inspecteur heeft in dit verband nog aangevoerd dat het product ook bij sportevenementen wordt gebruikt, maar heeft zijn stelling niet toegelicht of onderbouwd (zie proces-verbaal van de zitting voor het Hof). Het Hof heeft vastgesteld dat de deken in ziekenhuizen wordt gebruikt (zie r.o. 2.4).

21 Waarbij zij opgemerkt dat de in het kader van de Werelddouaneorganisatie uitgewerkte GS-toelichtingen inzake de omschrijving en de indeling van goederen in het Geharmoniseerd Systeem naar vaste jurisprudentie van het HvJ EG slechts (belangrijke) hulpmiddelen bij de indeling zijn en rechtens niet bindend zijn. Zie bijvoorbeeld het eerder vermelde arrest van 4 maart 2004, Krings, C-130/02, Jurispr. I-2121, punt 28, het arrest van het HvJ EG van 17 maart 2005, Ikegami, C-467/03, Jurispr. I-2389, punt 17, het arrest van 15 september 2005, Intermodal Transports, C-495/03, Jurispr. I-8151, punt 48, het arrest van 16 februari 2006, Proxxon, C-500/04, Jurispr. I-1545, punt 22, het arrest van 13 juli 2006, Uroplasty, C-514/04, Jurispr. I-6721, punt 41, het arrest van 19 april 2007, Sunshine, C-229/06, I-3251, punt 27 en het arrest van 18 juli 2007, Op- en overslagbedrijf Van der Vaart, C-402/06, Jurispr. I-104, punt 20.

22 Zie punt 2.6 van deze conclusie.

23 Tot eenzelfde oordeel kwam het Hof Amsterdam in zijn uitspraak van 21 juni 2005, nr. 03/3550 DK, LJN AT8687, waar het ging om infraroodcabines die ook door particulieren worden gebruikt.

24 Pb L 169.

25 Op grond van artikel 1, lid 1, van deze richtlijn, is deze van toepassing op medische hulpmiddelen en hun hulpstukken. Krachtens het tweede lid, onderdeel a, van bedoelde bepaling is een medisch hulpmiddel 'elk instrument, toestel of apparaat, elke stof of elk ander artikel (...) dat of die door de fabrikant bestemd is om bij de mens voor de volgende doeleinden te worden aangewend: - diagnose, preventie, bewaking, behandeling of verlichting van ziekten; - diagnose, bewaking, behandeling, verlichting of compensatie van verwondingen of een handicap (...)'. Een hulpstuk in de zin van de richtlijn (artikel 1, lid 2, onder b) is 'een artikel dat geen hulpmiddel is en dat door de fabrikant speciaal is bestemd om met een hulpmiddel te worden gebruikt (...)'.

26 Deze regel luidt voor zover hier relevant: "Indien goederen (...) vatbaar zijn voor indeling onder twee of meer posten, geschiedt de indeling als volgt: a) de post met de meest specifieke omschrijving heeft voorrang boven posten met een meer algemene strekking. (...)". Aan het begin van de jaarlijkse indelingsverordeningen zijn de algemene regels voor de interpretatie van de gecombineerde nomenclatuur opgenomen. Zo ook in de voor 2004 geldende eerder genoemde Verordening (EG) nr. 1789/2003, blz. 11-12.

27 In de Duitse tekst: 'Zubehör'. Volgens Van Dale hebben de woorden toebehoren en (de Nederlandse versie van) accessoire een iets verschillende betekenis, te weten: accessoire: "bijkomstige zaak, iets dat tot aanvulling dient maar niet functioneel is" en toebehoren: "al wat tot iets behoort om dit volledig te doen zijn".

28 Conclusie van 8 juni 2006, Jurispr. I-10531, punt 56.

29 MvH: Het hier bedoelde 'eerste arrest' is het arrest van het HvJ EG van 7 februari 2002, Turbon I, C-276/00, Jurispr. I-1389.

30 MvH: Op grond van de GS-toelichting op post 8473 (punt 19 van de conclusie): "[bestaat] het in deze post bedoelde toebehoren uit een verwisselbare uitrusting waardoor de machines voor speciale werkzaamheden kunnen worden aangepast of uit mechanismen die ze geschikt maken voor bijkomende werkzaamheden of voor bijzondere werkzaamheden die verband houden met de hoofdfunctie van de machine."

31 In zijn uitspraak van 15 juni 2004, nr. 02/6335 DK, LJN AR4897 (DR 2004/87), lijkt het Hof, maar in ieder geval de inspecteur, van een andere opvatting uit te gaan. In overweging 5.2 van die uitspraak overwoog het Hof (cursivering van mijn hand): "Anders dan belanghebbende stelt, kan de Sani Shield niet als toebehoren van een tandheelkundig apparaat worden ingedeeld. Zoals gezegd is van een toebehoren slechts sprake als het gaat om een goed dat het apparaat volledig doet zijn. Het apparaat kan echter heel wel zonder hoesje werken. Het hoesje vervult op geen enkele wijze een functie bij de werking van het apparaat dat wordt gebruikt voor de gebitsreiniging. (...)."

32 Verordening (EEG) nr. 2913/92 van de Raad van 12 oktober 1992, Pb L 302.

33 Hooguit kan - indien indeling in post 9018 van het GDT onjuist blijkt te zijn - de terugbetaling berusten op een vergissing van de douaneautoriteiten zelf als bedoeld in artikel 220, lid 2, onder b, van het CDW.