Parket bij de Hoge Raad, 15-06-2010, BM2440, 08/02232

Conclusie inzake:

[Verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam bij arrest van 8 mei 2008 wegens strafbare feiten veroordeeld tot straffen, een en ander als in het arrest vermeld. Voorts bevat het arrest enige bijkomende beslissingen met betrekking tot de vorderingen van benadeelde partijen, een en ander eveneens als in het arrest vermeld.

2. Namens verdachte heeft mr. H.K. ter Brake, advocaat te Hoorn, twee middelen van cassatie voorgesteld die beide zien op het onder feit 3 bewezenverklaarde.

3. Het eerste middel klaagt dat het Hof het verzoek tot aanhouding van de zaak teneinde het gehele WSNP-dossier van [benadeelde partij] aan het dossier te doen toevoegen op ontoereikende gronden heeft verworpen omdat het Hof er aan is voorbijgegaan dat overlegging van het dossier niet alleen ten doel had dat verdachte zich door inzage van het dossier wellicht weer kon herinneren wie [benadeelde partij] was, maar ook en vooral omdat daarin een motief kon worden gevonden om de verdachte vals te beschuldigen.

5. In aanmerking genomen dat aan het verzoek tot aanhouding onmiddellijk is voorafgegaan verdachtes opmerking dat hij zich [benadeelde partij], die ter terechtzitting van 13 september 2007 als getuige is gehoord, niet kon herinneren en hij in dit verband graag zijn persoonlijke aantekeningen zou inzien, heeft het Hof het verzoek tot aanhouding aldus kunnen verstaan dat het werd gedaan om verdachtes herinnering aan [benadeelde partij] te binnen te brengen en niet ook om hem in staat te stellen na te gaan of zij reden had hem valselijk te beschuldigen.

6. Het middel faalt en kan worden afgedaan met de in art. 81 RO bedoelde motivering.

7. Het tweede middel houdt in dat de bewezenverklaring van het onder 3 tenlastegelegde in strijd met het bepaalde in art. 342 lid 2 Sv in wezen slechts berust op de verklaringen van één getuige en derhalve onvoldoende is gemotiveerd.

Ik was in de jaren 2003, 2004 en tot 1 juni 2005 werkzaam bij het Advocatenkantoor [A] te [plaats]. Ik was werkzaam in de maatschappelijke zorg, als schuldhulpverlener en als bewindvoerder. In mijn functie van bewindvoerder voerde ik het bewind over de goederen van mijn cliënten [...].

6. Een geschrift, zijnde een kopie van een brief van 28 juli 2003 met bijlage van [verdachte] en gericht aan de rechtbank te Alkmaar, afdeling faillissementen betreffende [betrokkene 1 en benadeelde partij]/WSNP, kenmerk 03/217 en 218 R. Dit geschrift houdt onder meer in dat op 25 juli 2003 een huisbezoek heeft plaatsgevonden bij [betrokkene 1] en [benadeelde partij] te [plaats]; de bijlage betreft een eerste verslag, tevens boedelbeschrijving van 28 juli 2003, opgemaakt door [verdachte], welke als bijlage II aan deze aanvulling verkort arrest is gehecht.

7. De verklaring die de getuige [benadeelde partij] ter terechtzitting in hoger beroep van 5 april 2007 heeft afgelegd inhoudende, voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven:

Ik kan mij de voorvallen in 2003, waarbij verdachte betrokken was, nog herinneren. In juli 2003 heeft verdachte een huisbezoek afgelegd bij mij en [betrokkene 1], mijn toenmalige echtgenoot. Een paar weken later heeft verdachte opnieuw een huisbezoek afgelegd. Enkele maanden later ben ik naar het kantoor van verdachte gegaan. Verdachte heeft bij die gelegenheid over mijn rug gewreven, vanaf mijn linkerschouder in de richting van mijn borsten.

8. Een proces-verbaal met nummer PL 1030/05-301801 van 24 januari 2006, in de wettelijke vorm opgemaakt door [verbalisant 1], hoofdagent van politie district Noordkop & Westfriesland, regiopolitie Noord-Holland Noord. Dit proces-verbaal (aanvullend proces-verbaal doorgenummerde bladzijden 8 tot en met 9) houdt in, voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven, als de op die datum tegenover verbalisant afgelegde verklaring van [benadeelde partij]:

In juli 2003 kwam ik samen met mijn toenmalige man in de schuldsanering terecht in verband met een huurschuld. We kregen toen een bewindvoerder toegewezen. Dit bleek [verdachte] te zijn van kantoor [A] te [plaats]. Op een ochtend in oktober 2003 ging ik naar het kantoor van [A] om de post op te halen. [Verdachte] kwam naar me toe. [Verdachte] zei dat ik met hem mee moest lopen naar zijn kantoor. Ik ben achter [verdachte] aan gelopen. In het kantoortje ben ik op een stoel gaan zitten. Ik zag dat [verdachte] naast mij kwam staan. Ik voelde dat hij met zijn hand over mijn rug wreef. Ik voelde dat hij over mijn rug bleef wrijven en dat hij met zijn hand in de richting van mijn borsten ging. Ik heb mijn vriendin [betrokkene 2] verteld wat er was gebeurd.

9. Een proces-verbaal met nummer PL 1030/05-301801 van 26 januari 2006, in de wettelijke vorm opgemaakt door [verbalisant 1] voornoemd. Dit proces-verbaal (aanvullend proces-verbaal doorgenummerde bladzijden 10 en 11) houdt in, voor zover hier van belang en [betrokkene 2]:

Ik ben zo'n 10 jaar bevriend met [benadeelde partij]. [Benadeelde partij] heeft mij verteld dat ze failliet was verklaard en een bewindvoerder had gekregen. Ze vertelde me dat [verdachte] haar bewindvoerder was. Ik weet van haar dat zij overstuur was en dat zij naar het kantoor is gegaan waar hij (het hof begrijpt: [verdachte]) haar meegenomen heeft naar een kamertje apart. Hij heeft met de hand over haar rug gestreken, waarbij hij steeds dichter bij haar borst ging."

3.4 (...) Anders dan in HR 30 juni 2009, LJN BH3704, NJ 2009, 495 en HR 30 juni 2009, LJN BG7746, NJ 2009, 496 het geval was, is in deze zaak geen sprake van een te ver verwijderd verband tussen die ene getuigenverklaring en het overige gebezigde bewijsmateriaal."

Dat niet te ver verwijderde verband zal dan hierin gelezen moeten worden dat de verklaring van het slachtoffer van bedreiging door verdachte met een mes in een asielzoekerscentrum steun vond in het overige bewijsmateriaal(1), inhoudende dat de politie na de melding van de bedreiging bij de verdachte een mes aantrof en de verdachte verklaarde, dat hij op de bewuste dag in het asielzoekerscentrum was geweest, dat hij op die dag een zakmes in zijn zak droeg en dat hij wist dat het slachtoffer daar woonde.

11. Met het stellen van de eis van "voldoende steun" lijkt de Hoge Raad in elk geval qua terminologie aansluiting te hebben gezocht bij de rechtspraak die gaat over de vraag of en in hoeverre een verklaring van een getuige voor het bewijs kan worden gebruikt hoewel de verdediging in strijd met het bepaalde in art. 6 lid 3 onder d EVRM niet in enig stadium van het geding in de gelegenheid is geweest de getuige te ondervragen. Misschien is het niet te gewaagd te veronderstellen dat het hier inhoudelijk om hetzelfde criterium gaat, zij het dat de reden van (potentiële) ontoereikendheid van de getuigenverklaring voor het bewijs een andere is. Tot op zekere hoogte overigens. Niet alleen art. 342 lid 2 Sv maar ook het bepaalde in art. 6 lid 3 onder d EVRM(2) staat - zij het niet in de eerste plaats - in de sleutel van de deugdelijkheid van de bewijslevering.(3) Daar staat tegenover dat het in het kader van art. 342 lid 2 Sv gaat om de vraag of de getuigenverklaring voldoende steun vindt in ander bewijsmateriaal, in het kader van art. 6 lid 3 onder d EVRM om de vraag of verdachtes betrokkenheid bij het hem tenlastegelegde feit in voldoende mate steun vindt in ander bewijsmateriaal.(4) Die eis wordt echter doorgaans zo ingevuld dat het gaat om de vraag of de betwiste onderdelen van de belastende verklaring voldoende steun vinden in andere bewijsmiddelen.(5)

12. Dit laatste criterium is niet zonder meer toe te passen in het kader van art. 342 lid 2 Sv. Dit voorschrift geldt immers ook in geval de verklaring van de getuige niet is betwist. Is de verklaring van de getuige betwist dan zou ik menen dat de verklaring van de getuige voldoende steun moet vinden in ander bewijsmateriaal voor zover de verklaring van de getuige wordt betwist. Is de verklaring van de enige getuige niet betwist zoals in geval van berechting bij verstek het geval kan zijn, dan zal de verklaring van de getuige voldoende steun moeten vinden in ander bewijsmateriaal op het punt van de betrokkenheid van de verdachte bij het tenlastegelegde feit. Daarop pleegt de betwisting van de verklaring van de getuige immers betrekking te hebben.

13. Met het voorgaande is niet gezegd dat het andere bewijsmateriaal zelfstandig bewijs voor het tenlastegelegde moet kunnen opleveren.(6) Voorts is niet uitgesloten dat bewijsmateriaal betreffende de aanwezigheid van de verdachte op tijd en plaats van het delict of bewijsmateriaal waaruit een patroon van handelen blijkt dat overeenstemt met het gedrag beschreven in de getuigenverklaring(7) de vereiste "voldoende steun" biedt. Dan zou kunnen worden geoordeeld dat het andere bewijsmateriaal niet in een te ver verwijderd verband(8) staat met de getuigenverklaring. Dat geldt ook voor bewijsmateriaal dat op het punt van het strafbare van het gedrag steun biedt aan de getuigenverklaring, zoals in het hiervoor aangehaalde HR 26 januari 2010, LJN BK2094 het bezit van een mes kort na de bedreiging als in de getuigenverklaring weergegeven samen met aanwezigheid ter plaatse van de bedreiging. Daarvan biedt ook een voorbeeld de casus die ten grondslag lag aan HR 17 november 2009, LJN BI3847, waarin de verklaring van het minderjarige slachtoffer over seksueel misbruik door haar vader steun vond in diens verklaring dat op de bewuste dag het slachtoffer in zijn bed lag en hij naast het slachtoffer is gaan liggen.

14. De motivering van de rechter waarom hij in het overige bewijsmateriaal voldoende steun ziet voor de verklaring van de getuige kan bij de beoordeling van de vraag of sprake is van "voldoende steun" een doorslaggevende rol spelen.(9) Door die motivering wordt niet alleen de lezer van het vonnis of arrest duidelijk gemaakt waarin de rechter die "voldoende steun" heeft gezien, maar wordt ook voorkomen dat in cassatie in het kader van de aan te leggen begrijpelijkheidstoets nog eens moet worden bedacht hoe de rechter tot zijn kennelijke oordeel kan zijn gekomen dat van "voldoende steun" sprake was.

15. Ik kom nu tot de onderhavige zaak. Naast de verklaringen van [benadeelde partij], zowel in hoger beroep als tegenover de politie en [betrokkene 2] afgelegd(10), bevat het bewijsmateriaal twee geschriften die beide betrekking hebben op de gang van zaken rond de uiteindelijke toepassing van de schuldsaneringsregeling ten aanzien van [benadeelde partij]. Enige steun voor de juistheid van de verklaringen van [benadeelde partij] voor wat verdachtes betrokkenheid bij het onder 3 bewezenverklaarde feit valt hieraan niet te ontlenen. Dat geldt ook voor de tot het bewijs gebezigde verklaring van de verdachte dat hij ten tijde van het onder 3 tenlastegelegde werkzaam was als schuldhulpverlener en bewindvoerder. Die verklaring sluit de juistheid van de verklaringen van [benadeelde partij] niet uit maar meer ook niet. De verklaringen van [benadeelde partij] vinden dus onvoldoende steun in ander bewijsmateriaal. Vgl. HR 30 juni 2009, LJN BH3704, NJ 2009, 495 en HR 26 januari 2010, LJN BK5597.

16. Het middel slaagt.

17. Ambtshalve heb ik geen gronden aangetroffen waarop het bestreden arrest zou dienen te worden vernietigd.

18. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest voor wat betreft het onder 3 tenlastegelegde feit, de aan de verdachte opgelegde straffen, de toewijzing van de vordering van de benadeelde partij en de te dier zake opgelegde schadevergoedingsmaatregel en in zoverre terugwijzing naar het Hof dan wel verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan, met verwerping van het beroep voor het overige.

AG