Parket bij de Hoge Raad, 22-06-2004, AP0252, 00031/04

Conclusie inzake:

[verdachte]

1. Verdachte is door het Gerechtshof te Amsterdam wegens 1. "als bestuurder van een motorrijtuig overtreden van art. 6 van de Wegenverkeerswet 1994, terwijl het een ongeval betreft waardoor een ander lichamelijk letsel wordt toegebracht, meermalen gepleegd" en 2. "overtreding van art. 107 lid 1 van de Wegenverkeerswet 1994" veroordeeld tot ten aanzien van feit 1. een taakstraf bestaande uit een werkstraf voor de tijd van 200 uren, subsidiair 100 dagen hechtenis, een geldboete van € 2500,-, subsidiair 50 dagen hechtenis en ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de tijd van negen maanden voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaren, en ten aanzien van feit 2. een geldboete van € 200,-, subsidiair vier dagen hechtenis.

2. Namens verdachte heeft mr. R.I. Takens, advocaat te Utrecht, drie middelen van cassatie voorgesteld.(1)

3. Gelet op het bepaalde in art. 427, lid 2, aanhef en onder b, Sv staat ter zake van de overtreding geen beroep in cassatie open.(2) In het licht van de inhoud van de cassatiemiddelen, die alleen betrekking hebben op de veroordeling ter zake van het misdrijf, ligt het voor de hand het cassatieberoep aldus op te vatten dat het beperkt is tot de veroordeling ter zake van het misdrijf.

4. Het eerste middel bevat de klacht dat de redelijke termijn als bedoeld in art. 6 lid 1 EVRM in de cassatiefase is overschreden.

5. Namens verdachte is op 26 maart 2003 beroep in cassatie ingesteld. Blijkens een op de inventaris van de stukken geplaatst stempel zijn deze op 8 januari 2004 ter griffie van de Hoge Raad binnengekomen. Dat betekent dat er tussen het instellen van het beroep in cassatie en de binnenkomst van de stukken meer dan de in HR 3 oktober 2000, NJ 2000, 721 m.nt. JdH, rov. 3.3 bedoelde maximale termijn van acht maanden is verstreken. In zoverre is de klacht terecht voorgesteld. Nu de Hoge Raad de zaak binnen zestien maanden na het instellen van het cassatieberoep kan afdoen, waardoor de overschrijding van de inzendtermijn in voldoende mate wordt gecompenseerd, kan, wat betreft de totale duur van de berechting in cassatie, (voorshands) niet worden gesproken van een overschrijding van de redelijke termijn.

6. Het middel faalt.

7. Het tweede middel bevat de klacht dat het Hof niet zonder meer begrijpelijk heeft geoordeeld dat het letsel van slachtoffer [slachtoffer] is te kwalificeren als zwaar lichamelijk letsel.

8. Het Hof heeft ten laste van verdachte bewezenverklaard, kort gezegd en voor zover thans van belang, dat een aan verdachtes schuld te wijten verkeersongeval heeft plaatsgevonden waardoor een ander (inzittende van het voertuig van verdachte), te weten [slachtoffer] zwaar lichamelijk letsel, te weten een drievoudige onderkaakfractuur en meervoudig tand- en/of kiesletsel werd toegebracht.

10. De in de tenlastelegging en bewezenverklaring voorkomende term "zwaar lichamelijk letsel" wordt daarin klaarblijkelijk gebezigd in de betekenis die dit begrip in art. 6 WVW heeft. Lichamelijk letsel is als zwaar te beschouwen wanneer dat voldoende belangrijk is om naar gewoon spraakgebruik als zodanig te worden aangeduid (HR 13 maart 2001, NJ 2001, 329). Factoren die van belang zijn om uit te maken of het letsel als zwaar in de zin van de wet kan worden aangemerkt zijn - zoals uit genoemd arrest volgt - de ernst van het letsel, de eventuele noodzaak en aard van medisch ingrijpen en het uitzicht op (volledig) herstel.

11. De beantwoording van de vraag of zeker letsel als zwaar lichamelijk letsel moet worden aangemerkt, is in belangrijke mate voorbehouden aan de rechter die over de feiten oordeelt. Zijn oordeel dienaangaande kan in cassatie slechts in beperkte mate worden getoetst. Zo zal de cassatierechter kunnen ingrijpen indien uit de bestreden beslissing niets blijkt omtrent de aard van het letsel, de eventuele noodzaak en aard van medisch ingrijpen en het uitzicht op (volledig) herstel (HR 15 mei 2000, NJ 2000, 510, waarbij als voorbeeld wordt genoemd HR 12 oktober 1999, NJ 1999, 828).

12. Ik geef een aantal, meest recente(3), voorbeelden van gevallen waarin al dan niet voldoende bewijs voor zwaar lichamelijk letsel aanwezig werd geacht.

14. In een aantal recente zaken waarin het bewijs van zwaar lichamelijk letsel door de feitenrechter toereikend was geacht en waarin terzake geen middel was voorgesteld (en de Advocaat-Generaal bij de Hoge Raad evenmin aanleiding zag om ambtshalve te concluderen tot vernietiging), schonk de Hoge Raad geen aandacht aan de bewijsconstructie.(4) Ik laat deze uitspraken derhalve buiten beschouwing.

16. In het onderhavige geval gaat het blijkens de vaststellingen van het Hof om een drievoudige kaakfractuur en meervoudig tand/kiesletsel tengevolge waarvan het slachtoffer [slachtoffer] drie en een halve maand thuis is geweest. Hoewel de bewijsmiddelen niets inhouden omtrent de eventuele noodzaak en aard van het medisch ingrijpen en het uitzicht op (volledig) herstel(5) heeft het Hof in de aard van het letsel - verschillende fracturen in de onderkaak en meervoudig letsel aan het gebit - bezien in samenhang met de tamelijk ruime periode van inactiviteit van [slachtoffer] ten gevolge van dat letsel, zonder blijk te geven van een onjuiste rechtsopvatting en niet onbegrijpelijk geoordeeld dat het onderhavige letsel als zwaar lichamelijk letsel kan worden aangemerkt. Qua ernst en duur van herstel gaat het letsel onmiskenbaar uit boven de hiervoor onder nr. 14 gevallen van afgebroken tanden en neusfracturen waarin de Hoge Raad het bewijs voor zwaar lichamelijk letsel niet aanwezig achtte.

17. Het middel faalt.

18. Het derde middel bevat de klacht dat het Hof de beslissing tot oplegging van een geldboete van € 2500,- nader had moeten motiveren, gelet op hetgeen in hoger beroep omtrent de draagkracht van verdachte is aangevoerd.

Tegen voormeld vonnis is namens de verdachte hoger beroep ingesteld.

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte zal worden veroordeeld tot een werkstraf van 200 uren subsidiair 100 dagen hechtenis, ontzegging van de bevoegdheid motorrijtuigen te besturen voor de tijd van negen maanden, geheel voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar, en een geldboete ter hoogte van € 1500 subsidiair 30 dagen hechtenis, en terzake van feit 2 tot een geldboete van € 200, subsidiair 4 dagen hechtenis.

Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straffen bepaald op grond van de ernst van het feit en de omstandigheden waaronder dit is begaan en gelet op de persoon van de verdachte.

Verdachte heeft, zonder dat hij in het bezit was van een rijbewijs, zeer onvoorzichtig en met veel te hoge snelheid over een vochtige weg gereden. Dit heeft ertoe geleid dat hij met de auto die hij bestuurde van de weg is geraakt en over de kop is geslagen. Drie personen hebben bij dit verkeersongeval door de schuld van verdachte letsel opgelopen, waarvan één zwaar lichamelijk letsel.

Uit het uittreksel uit het Justitieel Documentatieregister van 22 januari 2003 blijkt dat verdacht niet eerder is veroordeeld.

Verdachte heeft aannemelijk gemaakt dat hij groot belang heeft bij het behoud van zijn rijbewijs.

Al het voorgaande overwegende is het hof van oordeel dat niet volstaan kan worden met de door de advocaat-generaal gevorderde geldboete en dat alleen oplegging van een geldboete van na te noemen hoogte recht doet aan de ernst van het bewezene.

Het hof acht, alles afwegende, na te melden straffen passend en geboden."

21. De door het Hof opgelegde straf verschilt in zoverre van de straf als door de Rechtbank opgelegd dat het Hof niet een gedeeltelijke doch een geheel voorwaardelijke ontzegging van de rijbevoegdheid heeft opgelegd en daarenboven nog een geldboete van € 2500,--. Met het opleggen van een geheel voorwaardelijke ontzegging heeft het Hof kennelijk tegemoet willen komen aan verdachtes verweer dat hij zijn rijbewijs niet kon missen omdat hij op korte termijn kon gaan werken in een functie waarvoor hij zijn rijbewijs nodig had. Ten bewijze daarvan legde verdachte ter terechtzitting een arbeidscontract over dat zich bij de stukken bevindt. Verdachtes raadsman pleitte er voor verdachte een kortere taakstraf op te leggen dan de Rechtbank had gedaan, de ontzegging van de rijbevoegdheid geheel voorwaardelijk op te leggen en bij een eventueel op te leggen geldboete te bepalen dat deze in termijnen mocht worden voldaan. Over gebrek aan draagkracht bij verdachte rept hij niet. Verdachte doet daarop zelf in zijn laatste woord uitdrukkelijk een beroep.

22. Gelet op het voorgaande heeft het Hof verdachte in zoverre tegemoet willen komen dat aan verdachte geen onvoorwaardelijke ontzegging werd opgelegd. Dit ontsloeg het Hof echter niet van de plicht bij de bepaling van de hoogte van de geldboetes rekening te houden met verdachtes draagkracht (art. 24 Sr), ook niet voor zover uit het pleidooi zou kunnen worden opgemaakt dat draagkracht geen beletsel zou zijn om aan verdachte een geldboete op te leggen die zo hoog was dat kon worden bepaald dat deze in termijnen kon worden voldaan (art. 24a Sr).

23. Het Hof heeft - afgezien van aanhaling van art. 24 Sr - in het geheel niet laten blijken rekening te hebben gehouden met verdachtes draagkracht. Nu voorts verdachte zich uitdrukkelijk op gebrek aan draagkracht heeft beroepen(6), een voor iemand die zojuist zijn opleiding met een studieschuld heeft beëindigd forse geldboete is opgelegd, en nog wel naast een andere geldboete, en uit het door verdachte overgelegde contract niet valt op te maken hoeveel hij daadwerkelijk per maand zou gaan verdienen(7), had het Hof niet stilzwijgend aan verdachtes (beroep op gebrek aan) draagkracht(8) voorbij mogen gaan doch dienen uiteen te zetten waarom verdachte ondanks zijn verweer in staat moest worden geacht de opgelegde geldboete te voldoen.(9) De omstandigheid dat het Hof heeft bepaald dat de geldboete van € 2500 in termijnen mag worden voldaan maakt het voorgaande mijns inziens niet anders. Die omstandigheid doet er immers niet aan af dat het Hof in zijn beslissing niet tot uitdrukking heeft gebracht dat hij zich een globaal maar wel totaal beeld omtrent de financiële positie van verdachte heeft gevormd.(10)

24. Het middel treft doel.

25. Deze conclusie strekt tot vernietiging van het bestreden arrest doch uitsluitend wat betreft de ter zake van het misdrijf opgelegde straffen en tot verwijzing naar een aangrenzend Hof teneinde in zoverre op het bestaande hoger beroep opnieuw te worden berecht en afgedaan.

AG